Radikalna promjena etničke strukture stanovništva u Višegradu kao posljedica strašnih zločina počinjenih nad Bošnjacima

Za NAP piše: Prof. dr. Ermin Kuka, naučni savjetnik Instituta za istraživanje zločina protiv čovječnosti i međunarodnog prava UNSA i član Izvršnog odbora medžlisa IZ Višegrad

Grad Višegrad je mjesto u kojem su tokom agresije na Republiku Bosnu i Hercegovinu i okupacije u proljeće 1992. godine Užički korpus JNA i vojne formacije SDS-a počinile neke od najstrašnijih i zdravom ljudskom umu neshvatljivih zločina nad Bošnjacima.

Svi počinjeni zločini, uključujući i zločin genocida, bili su planirani, sistemski organizirani i provođeni s jasnom namjerom da se prostor općine etnički očisti od Bošnjaka.

Prema relevantnim i od Haškog tribunala prihvaćenim analizama, samo u maju i junu 1992. godine u Višegradu je ubijeno više od pola od ukupnog broja ubijenih. Većina, ako ne i svi, bili su civili.

Primijenjene obrasce izvršenja zločina, posebno spaljivanjem živih civila, sudije Haškog tribunala opisale su kao najgore oblike nečovječnog postupanja jedne osobe prema drugoj.

Prema rezultatima dosadašnjih naučnih, pretežno empirijskih istraživanja, koji su objavljeni 2019. godine u knjizi "Genocid nad Bošnjacima u Višegradu 1992-1995", u izdanju Instituta za istraživanje zločina protiv čovječnosti i međunarodnog prava Univerziteta u Sarajevu, ubijeno je, na genocidnoj osnovi, 1.549 Bošnjaka. Radi se o žrtvama s poznatim identifikacionim i identitetskim podacima.


Prof. dr. Ermin Kuka

Recentna praksa Haškog tribinala, Suda Bosne i Hercegovine, te sudova u Srbiji i Crnoj Gori je pokazala da su Bošnjaci u Višegradu planski ubijani kako bi se stvorio čisti srpski prostor. Do sada su pravosnažno presuđena 32 zločinca u 35 predmeta na ukupno 462 godine zatvora.

Rezultat počinjenog genocida i drugih oblika zločina protiv čovječnosti i međunarodnog prava nad Bošnjacima Višegrada jeste i činjenica da je radikalno promijenjena etnička struktura stanovništva. Bošnjaci, koji su po popisu stanovništva iz 1991. godine bili u apsolutnoj većini, danas su svedeni na minimalan broj. Manje ih je za više od 90% u odnosu na razdoblje pred agresiju.

Mali broj Bošnjaka koji danas stalno žive u tom nekada multietničkom gradu, gotovo u potpunosti su zanemareni, ne samo od lokalnih vlasti, već i od vlasti države Bosne i Hercegovine i entiteta Federacija Bosne i Hercegovine.

Jedina funkcionalna i organizirana institucija koja djeluje u samom gradu i na punoj je usluzi Bošnjacima u Višegradu je Medžlis Islamske zajednice Višegrad. Upravo Medžlis daje veliki doprinos u afirmaciji i očuvanju kulture pamćenja za počinjene zločine nad Bošnjacima u Višegradu.

Svake godine, već tradicionalno, tokom razdoblja od juna do septembra, provodi program Šehidskih dova u 20 mjesta i sela na području općine Višegrad. Te aktivnosti ujedno doprinose očuvanju svijesti o domovini i imovini, jer su šehidi dali svoje živote za slobodu koju danas imamo.