(Patria) - U prvom mjesecu rata u Gazi, Izrael je bacio stotine ogromnih bombi, od kojih su mnoge bile u stanju da ubiju ili ranjavaju ljude udaljene više stotina metara, sugeriše analiza CNN-a i kompanije za vještačku inteligenciju Synthetaic.
Satelitski snimci iz tih ranih dana rata otkrivaju više od 500 udarnih kratera prečnika većih od 12 metara, u skladu s onima koje su ostavile bombe od skoro 1.000 kilograma, prenosi Danas.rs.
Veliki broj žrtava
One su četiri puta teže od najvećih bombi koje su SAD bacile na ISIS u Mosulu, u Iraku, tokom rata protiv tamošnje ekstremističke grupe.
Stručnjaci za oružje i ratovanje krive široku upotrebu teške municije kao što je bomba od 1.000 kilograma za veliki broj žrtava. Stanovništvo Gaze je zbijeno mnogo čvršće nego bilo gdje drugdje na zemlji, tako da upotreba tako teške municije ima dubok efekat.
- Upotreba bombi od 1.000 kilograma u oblasti gusto naseljenoj kao što je Gaza znači da će biti potrebne decenije da se zajednice oporave - kaže John Chappell, advokat i pravni saradnik u CIVIC-u, grupi sa sjedištem u Washingtonu fokusiranoj na minimiziranje civilne štete u sukobu.
Izrael se našao pod međunarodnim pritiskom zbog razmjera razaranja u Gazi, a čak je i čvrsti saveznik američki predsjednik Joe Biden optužio Izrael za "neselektivno bombardovanje" obalnog pojasa.
Izraelski zvaničnici tvrde da je njegova teška municija neophodna za eliminaciju Hamasa, čiji su borci 7. oktobra ubili više od 1.200 ljudi i uzeli više od 240 talaca. Oni također tvrde da Izrael čini sve što može da smanji civilne žrtve.
- Kao odgovor na Hamasove varvarske napade, IDF radi na uništavanju Hamasovih vojnih i administrativnih kapaciteta.
U potpunoj suprotnosti s namjernim napadima Hamasa na izraelske muškarce, žene i djecu, IDF slijedi međunarodno pravo i preduzima izvodljive mjere predostrožnosti da ublaži štetu civilima - navele su Izraelske odbrambene snage (IDF) u saopštenju u odgovoru na izvještavanje CNN-a.
Zagovornici izraelske kampanje u Gazi tvrde da teška municija djeluje kao razbijač bunkera, pomažući da se uništi Hamasova podzemna infrastruktura.
Ali zapadne vojske obično rijetko koriste bombe od 1.000 kilograma, kažu stručnjaci, zbog njihovog potencijalnog uticaja na gusto naseljena područja poput Gaze.
"Nije viđeno od Vijetnama"
Marc Garlasco, bivši američki obavještajni analitičar odbrane i bivši istražitelj UN-a za ratne zločine, ističe da gustina izraelskog bombardovanja Gaze u prvom mjesecu "nije viđena još od Vijetnama".
Garlasco, sada vojni savjetnik u PAX-u, nizozemskoj nevladinoj organizaciji koja se zalaže za mir, pregledao je za CNN sve incidente analizirane u ovom izvještaju.
- Morate da se vratite u rat u Vijetnamu da biste napravili poređenje. Čak ni u oba rata u Iraku nikada nije bilo tako gusto - rekao je Garlasco.
Teška municija, uglavnom proizvedena u SAD-u, može izazvati velike žrtve i može imati smrtonosni radijus fragmentacije - područje izloženosti povredama ili smrti oko mete - do 365 metara ili ekvivalentno 58 fudbalskih terena u oblasti.
Stručnjaci za oružje i ratovanje krive široku upotrebu teškog naoružanja, kao što je bomba od 1.000 kilograma za veliki broj žrtava.
Prema podacima vlasti u Pojasu Gaze koji kontroliše Hamas, od 7. oktobra ubijeno je oko 20.000 ljudi. Prema tim podacima, većina poginulih su žene i djeca.
CNN se udružio s američkom kompanijom za vještačku inteligenciju Synthetaic koja je koristila brzu automatsku kategorizaciju slike (RAIC) za otkrivanje kratera, dimnih perja i oštećenih zgrada na satelitskim snimcima iznad pojasa Gaze.
Nalazi, koje su ručno pregledali član Synthetaica i novinari CNN-a, "otkrivaju i naglašavaju sam intenzitet bombardovanja u veoma kratkom vremenskom periodu - kaže Annie Shiel, američka direktorica za zastupanje u CIVIC-u.
Ofanziva visokog intenziteta
Više od dva mjeseca Izrael je vodio rat visokog intenziteta u Gazi, kombinujući teško vazdušno bombardovanje s nemilosrdnom artiljerijskom vatrom, kao i kopnenu invaziju koja je počela 27. oktobra.
Operacija je izazvala pustoš koja se proteže na dijelovima opkoljene enklave, satelitske snimke i video emisije.
- Za dva mjeseca imali smo otprilike nivo udara u ovoj maloj oblasti u Gazi kao ono što smo vidjeli u Mosulu i Raki zajedno. Riječ je o nevjerovatnoj količini udara u smislu perioda - govori Larry Lewis, direktor istraživanja u Centru za pomorske analize (CNA).
SAD su bacile bombu od 1.000 kilograma samo jednom tokom svoje borbe protiv ISIS-a - najnovijeg zapadnog rata protiv militantne grupe na Bliskom istoku. Pao je na samoproglašenu prijestonicu takozvanog kalifata - Raku u Siriji.
Prošle sedmice američki obavještajni izvori rekli su za CNN da su 40-45 posto od 29.000 municije vazduh-zemlja bačenih na Gazu do tada bile takozvane glupe ili nenavođene bombe, municija koja može predstavljati veću prijetnju za civile, posebno na gusto naseljenim teritorijama poput Gaze.
Neke od njih su vjerovatno bombe od 1.000 kilograma otkrivene na satelitskim snimcima kratera. Izrael ima veliki arsenal velikih bombi, poznatih kao MK-84. Kada se na MK-84 prikači GPS vođen komplet, bomba postaje poznata kao GBU-31.
Prema riječima dvoje ljudi upoznatih s ovim pitanjem, SAD su Izraelu osigurale više od 5.400 MK-84 od 7. oktobra.
- Pustoš koji smo vidjeli za zajednice u Gazi, nažalost, zajedno su potpisale SAD.
Previše toga je izvršeno bombama koje su napravljene u SAD - ističe Chappell iz CIVIC-a.
U izbjegličkom kampu Jabalya u sjevernoj Gazi, satelitski snimci pokazuju dva velika kratera u skladu s izraelskim bombardovanjem 31. oktobra, koje su UN ocijenile kao "nesrazmjeran napad koji bi mogao da dovede do ratnih zločina".
Odnio je više od 100 života, prema podacima organizacije Airwars, i izazvao katastrofalnu štetu u gusto naseljenom području.
Jedan uposlenik Al Jazeere izgubio je 19 članova svoje porodice u bombardovanju, za koje Izrael tvrdi da je gađao komandanta Hamasa Ibrahima Biarija, ubivši ga i uništivši njegovu bazu.
Prema satelitskim snimcima, dva kratera koja su ostala iza napada, a koje su stručnjaci opisali "sličnim zemljotresu", bila su široka 24 i široka 13 metara.
- Svakako se čini da je tolerancija (Izraela) prema civilnoj šteti u poređenju sa očekivanim operativnim koristima značajno drugačija od onoga što bismo prihvatili kao SAD - rekao je bivši savjetnik State Departmenta.
Veliki krater koji ostavlja bomba od 1.000 kilograma uočljiv je i na obalskom autoputu koji prolazi kroz kamp Al Shati ili Beach.
U naselju sjeverno od kampa, na jednom kvadratnom kilometru pojavljuje se 14 kratera koji ukazuju na bombe od 1.000 kilograma.
Zona smrtonosne fragmentacije
Veliki radijus smrtonosne fragmentacije bombe od 1.000 kilograma očigledan je u mnogim video snimcima koje je pregledao CNN, a na njima se vidi da je nekoliko zgrada sravnjeno u jednom udaru.
Izrael je 24. oktobra udario na lokaciju manje od 100 metara od bolnice Wafa. U intervjuu za Al Jazeeru skoro odmah nakon udara, direktor bolnice Fouad Najm rekao je da je napad "prestrašio pacijente i medicinare". Bolnica je od tada prestala s radom zbog stalnih udara u blizini i nestanka goriva.
U jednoj oblasti u blizini kampa Beach, sedam škola je bilo u zoni smrtonosne fragmentacije od najmanje pet kratera.
Satelitski snimci snimljeni 6. novembra pokazuju velika razaranja u toj oblasti. Na tim satelitskim snimcima su također prikazana izraelska oklopna vozila u školama i oko njih.
Šestog dana svoje ofanzive, izraelska avijacija objavila je na platformi X da je bacila 6.000 projektila od početka rata, u prosjeku 1.000 bombi dnevno.
Izraelska vojska je 10. decembra saopštila da je napala više od 22.000 ciljeva u Gazi.