Za pomirenje s prošlošću nije dovoljna krivična pravda

Piše: Sead Omeragić

Jean Claude Juncker, predsjednik Evropske komisije, dao je izjavu upozorenja o Zapadnom Balkanu: "Ako te zemlje (Zapadnog Balkana) ne postanu članice EU, riskiramo povratak u devedesete. Mislim da je to pitanje rata ili mira."  Juncker je to rekao na zajedničkoj konferenciji za novinare sa slovenskim predsjednikom Borutom Pahorom, nakon razgovara o perspektivi članstva u EU zemalja Zapadnog Balkana.

Od priznanja evropske perspektive za Bosnu i Hercegovinu 2003. godine, EU nije prestala podržavati Bosnu i Hercegovinu. Evropska budućnost je neupitna u srcima većine građana BiH. Isti oni koji  Bosni i Hercegovini danas prijete ratom, već su presuđeni pred Međunarodnim sudom za bivšu Jugoslaviju (ICTY) i Svjetskim sudom pravde (ICJ), u glavnom gradu Holandije.   

U jednom od najvažnijih evropskih dokumenata o Zapadnom Balkanu, Rezoluciji Evropskog parlamenta o Srebrenici od 15. januara 2009. godine,  navedeno je da je “institucionalizacija dana sjećanja najbolji način odavanja poštovanja žrtvama pokolja i slanja jasne poruke budućim generacijama. Evropski parlament se sjeća i odaje poštovanje svim žrtvama nasilja tokom ratova na prostorima bivše Jugoslavije; izražava saučešće i solidarnost porodicama žrtava, od kojih mnoge još uvijek nisu dobile konačnu potvrdu o sudbini svojih rođaka; priznaje da je taj kontinuirani bol sve veći zbog neuspjeha da se odgovorni za počinjeno privedu pravdi."

Vijeće Evrope poziva Komisiju da na odgovarajući način obilježi godišnjicu u Srebrenici i Potočarima prihvatajući prijedlog Parlamenta da se u cijeloj Evropskoj uniji 11. juli proglasi danom sjećanja na genocid u Srebrenici, te poziva da to učine i sve države Zapadnog Balkana”. Od tada evropske institucije obilježavaju Dan sjećanja na genocid u Srebrenici.

Specijalni predstavnik EU u BiH Lars-Gunnar Wigemark je upozorio: “Hiljade nevinih muškaraca, uključujući i dječake koji su odvajani od svojih majki, ubijani su organizovano i sistematski. To je bilo odvratno, neprihvatljivo i duboko uznemirujuće! Nikada nećemo ovo zaboraviti”.  

Evropski parlament je u jednoj svojoj Rezoluciji rekao: “Pravovremeno sprečavanje i efikasno kažnjavanje genocida i zločina protiv čovječnosti, treba biti među glavnim prioritetima međunarodne zajednice i Evropske unije.”

Evropski parlament je svojevremeno priznao: “Jedan od glavnih motiva za pokret evropskog ujedinjenja je želja da se spriječi ponavljanje ratova i zločina protiv čovječnosti u Evropi.”

Evropski projekat zasnovan je na iskustvu Drugog svjetskog rata, najstravičnijeg sukoba kojem je svijet ikad svjedočio. Evropska unija zna ko je u bivšoj Jugoslaviji i posebno u BiH počeo rat i u ime kakvih velikodržavnih projekata.  

U Rezoluciji Evropskog parlamenta je navedeno: “Ne može biti pomirenja bez istine i sjećanja”. Evropska unija je neprestano podržavala pravosuđe u BiH. Radi se o gotovo 40 miliona KM uloženih u jačanje Suda i Tužilaštva Bosne i Hercegovine. Međunarodna komisija za nestale osobe je također dobila pomoć za svoj rad na potrazi i identifikaciji nestalih osoba.

Kroz Strukturirani dijalog o pravosuđu, EU je također dala vrlo konkretne preporuke. U posljednje vrijeme zbog očiglednih revizionističkih poteza i montiranja brojnih optužnica Evropska unija i države prijatelji BiH gotovo su zaustavili finansiranje pravosuđa.   

Odgovornost za ratne zločine je od suštinskog značaja za prevazilaženje podjela unutar društva i odvraća one koji razmatraju bilo koji vid etničkog čišćenja.

Za pomirenje s prošlošću nije dovoljna krivična pravda. Žrtve moraju biti zvanično priznate i podržane. Ali, to jednostavno izostaje u potpuno pristranim i do dna politiziranim medijima. I ono najvažnije, ljudi i narodi Zapadnog Balkana moraju se suočiti jedni s drugima i složiti se oko onoga što se dogodilo. Međutim, to danas izgleda nemoguće u apsolutnoj vladavini medijskih laži i sve gorim pravosudnim konstrukcijama krivice, koja se podmeće bošnjačkom političkom i vojnom vrhu. U Bosni i Hercegovini je danas na sceni besprizorni revizionizam, što znači samo jedno: Pripremu terena za nove sukobe i do danas neostvarene zločinačke ciljeve.     

Evropska desnica, ona koja je glavna prijetnja jedinstvu Evropske unije i svakoj vrsti moći tog jedinstva, nastala je upravo na temeljima revizionizma. Nema sumnje da prema tim činjenicama sudbina Evropske unije i Bosne i Hercegovine izgledaju identične.