Evropska komisija objavila izvještaj o Programu ekonomske reforme BiH

(Patria) - Evropska komisija je sredinom aprila uputila Vijeću Evropske unije izvještaj o progresu Programa ekonomske reforme u BiH (2019. – 2021.) koji je odnedavno objavljen i na zvaničnoj stranici Evropske unije.

Evropska komisija u tom izvještaju, prenosi novinska agencija Patria, predviđa blagi zamah ekonomske aktivnosti u BiH sa porastom rezultata sa 3,3% u 2018. na 3,8% u 2021. Porast će se uglavnom temeljiti na porastu potrošnje pojedinca zahvaljujući povećanju procenta zaposlenosti i niskoj stopi inflacije. Također se očekuje porast investicija u odnosu na ranije godine.

Izvještaj naglašava nedostatak adekvatnih vladinih politika koje bi podigle potencijal za rast zemlje putem snažnije javno i privatno investiranje. Neki od ključnih rizika utoliko su znatna pogoršanja u vanjskoj sredini i zastoji i odgode u implementaciji mjera reforme.

Prognozirano je povećanje budžetskih viškova i to na osnovu značajne konsolidacije na osnovu rashoda. Kao i u ranijim programima, prihodi i rashodi bi trebali značajno pasti kao dio BDP-a.

Evropska komisija smatra da programu nedostaje uvjerljiviji pristup koji bi poboljšao kvalitet javne potrošnje fokusiranjem na investicije i edukacije, rješenjem problema prevelikog javnog sektora, kao i reformom državnih preduzeća.

Zahvaljujući fiskalnim viškovima i solidnom nominalnom rastu rezultata, predviđa se pad javnog duga sa 33% BDP-a na ispod 30% u 2021.

U izvještaju se navode i glavni izazovi koje BiH treba prevazići kako bi Program ekonomske reforme počeo ostvarivati značajnije rezultate:

- Fiskalna politika koja ne pridaje dovoljno značaja poboljšanju kvaliteta javne potrošnje koja zapostavlja srednjeročne potrebe u oblasti edukacije i infrastrukture;

- Kvalitet kratkoročnog i srednjeročnog fiskalnog planiranja pati zbog slabih statističkih temelja i kratkoročne orjentacije pri donošenju odluka. Ograničeni administrativni kapaciteti i učestali politički zastoji su glavne prepreke. Nužne reforme se često odgađaju zbog fragmentiranih odgovornosti i nedovoljne saradnje između učesnika u procesu.

- BiH kompetitivnost je ugrožena slojevitom javnom upravom i fragmentiranim ekonomskim prostorom, što je velika prepreka poslovnom okolišu. Iscjepkana administrativna struktura BiH je dodatni teret poslovanju zbog prekomjernih regulativa, poreza i taksi. Započeti biznis u BiH i dalje je teško i složeno, stoji u izvještaju Evropske komisije. Rješenja i strategije za pomoć privatnim biznisima kasne, a tiču se kvalitetne infrastrukture, reforme javnog finansijskog menadžmenta, reduciranja para-fiskalnih naknada, politika za mala i srednja preduzeća, kao i reforme procesa dobijanja dozvola za gradnju.

Izvještaj se bavi i javnim preduzećima koje naziva 'prevelikim', 'netransparentnim' i 'neefikasnim', sa značajnim dugovanjima. Nedostatak efikasnosti javnih preduzeća znači da je neophodna značajna državna podrška da bi ona opstala, što za posljedicu ima 'velike distorzije i krive raspodjele faktora proizvodnje (radna snaga, kapital, zemlja)'. 

U radnom dokumentu komisije navodi se i da je u BiH prisutno malo učešće radne snage, te  visok stepen nezaposlenosti usljed čega mladi ljudi i radna snaga napuštaju zemlju. 

Doprinosi koje poslodavci plaćaju za radnu snagu su visoki, naročito za male plate, što potiče sivu ekonomiju, navodi se između ostalog u radnom dokumentu Evropske komisije o progresu Programa ekonomske reforme u BiH.