Postizborne debate: Ko će zamijeniti JC Junckera

(Patria) – Evropski lideri su već duboko u pregovorima oko toga ko će biti novi lider Evropske komisije, kao i ko će zauzeti vrhovne pozicije ovog evropskog saveza, vodeći pritom više računa o rodnom i geografskom balansu.

Francuski predsjednik Emmanuel Macron insistira da se za 'najosjetljivije pozicije' moraju birati 'najkarizmatičniji, najkreativniji i najkompetentniji mogući pojedinci'. Također je naveo da je za njega od ključne važnosti i rodna ravnopravnost te je vrhovni tim zamislio kao – dva muškarca i dvije žene.

Izbor novog saziva za institucije EU je uobičajena procedura koja prati svake izbore za parlament.

Podsjećamo, u izborima za Evropski parlament koji su se održali prošle sedmice, najviše podrške su osvojili Zeleni, pro-EU liberali, kao i desnica i euroskeptici, dok je centar smanjen i fragmentiran, ali ipak je poslužio kao svojevrsna zapreka jačanju desnice.

Pretpostavlja se (i strahuje) da će ovako fragmentiran parlament, bez dosadašnjeg većinskog glasa koji su dijelile Evropska narodna stranka (desnog entar) i Socijalisti i Demokrate (lijevi centar), a koji je samostalno odlučivao o čelniku Evropske komisije, teško i sporo donositi odluke zbog različitosti ciljeva i agendi.

Ove dvije stranke će vjerovatno podršku potražiti kod liberalne ALDE i Zelenih jer bi tamo imali dovoljno mjesta da upravljaju imenovanjem prve osobe Komisije od strane 28 čelnika.

Njemačka kancelarka Angela Merkel izjavila je da očekuje nominaciju kandidata za poziciju predsjednika Evropske komisije još prije samita zakazanog za 21. juni, ne krijući da je njen favorit Manfred Weber, inače lider Evropske narodne stranke, koga je Macron odbacio kao ideju navodeći da želi vidjeti 'više žena na ključnim pozicijama'.

Očekivanja Merkel u pogledu brzine donošenja odluka potvrdio je i Donald Tusk, predsjednik Evropskog vijeća koje će i nominirati kandidata.

Macron je predložio Dankinju Margrethe Vestager, ali i Francuza Michela Barniera (desni centar), te socijaldemokratu Fransa Timmermansa čija je stranka odnijela pobjedu u njegovoj rodnoj Holandiji.

Osnovna uloga Evropske komisije kao nadzornog tijela je da vrši monitoring nad, između ostalog, budžetima zemalja članica, te da predlaže novu politiku spram različitih pitanja kao što su klimatske promjene.

Pored predsjednika Komisije, EU će tokom godine birati šefove Evropskog parlamenta i Evropske centralne banke, Evropskog vijeća, kao i šefa vanjske politike.

Italija trenutno drži tri od navedenih pet ključnih pozicija. Obzirom na njenu rastuću izolovanost od EU zbog rasta euroskepse i jednako rastućeg duga, za očekivati je da će ostati bez i jedne pozicije.

Dankinja Margrethe Vestager također uživa podršku Luksemburga i Slovenije, dok Hrvatska i Irska za sada govore o Weberu kao izboru. Španija i Švedska kao favorita navode sadašnjeg potpredsjednika Evropske komisije, Timmermansa.

Kad je u pitanju odabir lidera vrhovnih institucija EU, sada se pored rodnog nameće i geografski kriterij; naime, istočna Evropa uputila je zahtjev da se u obzir uzme i geografski balans između istoka i zapada. Govoreći o istočnim članicama, Reuters piše da bi se Poljska i Mađarska mogle žestoko usprotiviti kandidaturi Timmermansa obzirom da je upravo on predvodio istrage vezane za vladavinu prava u te dvije zemlje (ili radije, protiv).

Sadašnji komesar Jean-Claude Juncker odlazi s pozicije 31. oktobra što objašnjava inicijativu Angele Merkel da se prijedlozi kandidata razmijene što prije, očekujući da bi odluka mogla uzeti više vremena nego obično zbog ranije pomenute fragmentiranosti parlamenta i utoliko većeg broja krajnje oprečnih stavova.