Putinovi protivnici umiru uz šoljicu čaja

SARAJEVO, (Patria) - Ruski opozicioni lider Aleksej Navaljni završio je na intenzivnoj njezi bolnice u Omsku, kada mu je iznenada tokom leta pozlilo u avionu.

Navaljni je bez svijesti prevezen u bolnicu, a prve informacije ukazuju da je lider ruske opozicije, česta meta napada ruskog predsjednika Vladimira Putina na aerodromu popio topli čaj prije ulaska u avion, kada se otrov u tečnosti vjerovatno zbog topline brzo apsorbovao u organizmu. Protivnici Kremlja u posljednjih 14 godina nastradali su upravo trovanjem i to putem posluženog čaja, a novi Hladni rat Zapada i Rusije započeo je upravo korištenjem otrova (Polonijum 210) u likvidaciji odbjeglog obavještajca Aleksandra Valteroviča Litvinjenka u Londonu, piše Nova.rs

Diskretno uklanjanje političkih protivnika i pretendanata na tron, nije samo ruska, kineska ili severnokorejska metoda. Ova praksa je stara koliko i borba za vlast.

Prvi primjeri trovanja političkih protivnika zabilježeni su još u doba egipatskih faraona, rimskih imperatora, kineskih careva do srednjovekovnih vlastelina, gdje su za eliminaciju korištene razne smrtonosne biljke kao što su kukutka, bunika, lijander, ricin, otrovni bršljani i razne pečurke. Za ubijanje korišćen je otrov gmizavaca i pauka, a mnogo kasnije u upotrebu su ušli i metali kao što su olovo, živa, a mnogo vijekova kasnije i cijanid i radioaktivni izotopi, pa i nervni agensi.

Najefikasnijim likvidatorom u historiji smatra se galska travarka Lukusta, koja je u prvom vijeku nove ere stigla u Rim i prema svjedočenju historičara odmah prepoznala ambicije i pohlepu stanovništva tadašnje prijestonice svijeta i postala profesionalna trovačica. Srednji vijek se smatra eksperimentalnim periodom trovanja. Najzaslužniji za to su svakako familija Bordžija na prelazu iz 15. u 16. vijek. Titulu najveće trovačice nosi lijepa Lukrecija Bordžija, vojvotkinja od Ferare, koja je državne probleme rješavala uz pomoć prstena na ruci iz koga je žrtvama sipala u piće smrtonosne kapi ricina.

Za vrieme Drugog svjetskog rata i pred sam kraj nacisti su kao posljednje sredstvo nosili cijanid. Cijanid se smatra najpoznatijim otrovom, koga su tokom historije koristile mnoge ubice koje su željele da uklone svoju metu “prirodnom smrću” – s obzirom da smrt usljed trovanja cijanidom izgleda kao srčani udar.

Slučaj misteriozne likvidacije otrovom koji je potresao Zapadnu Evropu bila je likvidacija bugarskog disidenta Georgija Markova. Markov je bio pisac i dramaturg, koji je Bugarsku napustio 1969. i otišao u London, gdje se zaposlio kao spiker BBC i saradnik radija Slobodna Evropa. Markov je oštro kritikovao tadašnjeg bugraskog predsjednika Todora Živkova i komunističku vlast. Prema jednoj verziji, povod za likvidaciju Markova uslijedio je, kada je on britanskoj obavještajnoj službi Mi5 identifikovao sovjetskog diplomatu Arkadija Vasiljeviča kao rezidenta sovjetske obavještajne službe u Londonu, a druga verzija govori da je razlog posljednji nastup na radiju, kada je otvoreno napao Todora Živkova. Uz pomoć saradnika, likvidator je stigao u London.

Za dan „D” da Markov bude ubijen određen je 7. septembar 1978. godine. Dok je Markov čekao gradski autobus, iznenada osjetio je oštar ubod u butinu. Okrenuo se i spazio čovjeka koji je podizao kišobran sa zemlje pošto mu je ispao iz ruke. Taj muškarac je zatim uskočio u taksi i nestao. Markovu je pozlilo, prebačen je u bolnicu. Ljekari su bili zavarani misterioznom groznicom i mučninom,. Zbog njegove priče, pregledali su mu cijelo tijelo. Tom prilikom lupom su otkrili sićušnu metalnu kuglicu prečnika 1,52 mm u butini. Analizom utvrđeno je da je kuglica napravljena od legure platine i iridijuma, i da je imala dvije majstorski izbušene rupice promera 0,35 mm. U tim šupljinama pronađeni su tragovi ricina,  koji je bio dvostruko otrovniji od otrova kobre. Markov je bio u agoniji četiri dana prije nego je preminuo.

Posle samo dvije sedmice na meti se našao i bugarski emigrant Kostov, bivši radijski spiker koji je pobjegao u Pariz. Na njega je dok se vozio u pariskom metoru nepoznati muškarac takođe iz smrtonosnog kišobrana ispalio otrovnu kuglicu s leđa u gužvi. Napad je izvršen vješto, ali je Kostov imao nevjerovatnu sreću jer u kuglici nije bilo dovoljno otrova i on je uspio da uz pomoć ljekara u pariskoj bolnici preživi atentat.

Nakon završetka Hladnog rata nastavljeno je trovanje protivnika, ali u mnogo manjoj mjeri.

Smrt stigla iz telefonske slušalice

Rusija je nastavila da koristi stare KGB metode trovanja protivnika. I dalje bez konkretnih dokaza jedna od prvih žrtvi FSB bila je sekretarica bankara Ivan Kivelidija koja je otrovana pomoću telefonske slušalice.

Stav agencije da je otrov oružje kao i svako drugo, na primjer pištolj, britanskim medijima otkrio je Aleksandar Litvinjenko, koji je i sam stradao kada je otrovan radioaktivnim izotopom.

Otrovno pismo za džihadistu

Saudijski džihadista Hatab, otrovan je kada otvorio pismo u Čečeniji koje mu je uručeno, žrtva je bio i Jurij Ščekočkin, istraživački novinar i parlamentarac koji je umro od misteriozne bolesti.

Trovanje Viktora Juščenka

Dioksin kao sredstvo trovanja političkih protivnika upotrijebljen je u pokušaju ubistva na bivšeg šefa ukrajinske države i jednog od vođa “narandžaste revolucije” Viktora Juščenka 2004. godine. Naime, on je još dok je bio lider opozicije otrovan dioksinom, koji je bio stavljen u njegovu hranu. Da nešto nije u redu posumnjala je njegova supruga Ekatarina koja ga je poljubila i na njegovim usnama osjetila kao da je koristio neki lek  Pet dana poslije večere Juščenko je poslat u kijevsku bolnicu, a odande uz sumnju u ukrajinske ljekare na privatnu kliniku u Beč. Toksikološka analiza lidera ukrajinske opozicije pokazala je da je on otrovan čistim dioksinom, poznatiji kako ” narandžasti agens” koji je američka armija koristila u ratu u Vijetanamu. Dioksin je kod Juščenka izazvao garstrološki problem, a lice se od čistog diksina poptuno deformisalo. Juščenka su od sigurne smrti spasli bečki ljekari koji su i utvrdili postojanje dioksina.

Medijski svakako najeksponiraniji slučaj je trovanje odbjeglog agenta FSB Aleksandra Litvinjenka. Dana 23. novembra 2006. u bolnici Univerzitetskog koledža u centru Londona preminuo je odbjegli agent ruske Federalne službe bezbjednosti FSB, Aleksandar Litvinjenko, koji je 1. novembra primljen u bolnicu sa simptomima trovanja hranom. Detaljne toksikološke analize su tek 22. novembra u večernjim satima potvrdile da u organizmu Litvinjenka postoji radioaktivni element ”polonijum 210″, koji se dobija izlaganjem jakim zračenjima u ozbiljnom nuklearnom reaktoru, nakon složene metalurške obrade. Polonijum 210 je snažan alfa-emiter sa periodom poluraspadanja od 138 dana, veoma opasan za rukovanje, skladištenje i transport. Misterija kako je došao do Litvinjenka nikad do kraja nije razjašnjena. Istraga koju je pokrenula britanska policija identifikovala je dvojicu njegovih bivših kolega Dimitrija Kvotuna i Andreja Lugovoja kao osumnjičene za ubistvo, jer su upravo oni kobne večeri 1. novembra 2006. sa Litvinjenkom i Italijanom Mariom Skarmelom sjedili i pili čaj. Povratak kući bio je fatalan po Litvinjenka, koji je osjetio mučninu i prebačen je u bolnicu, jer se mislio na trovanje hranom. Naglo opadanje kose natjeralo je ljekre da posumnjaju da je u pitanju trovanje talijumom, ali su rezultati bili negativni. Tek dan prije smrti radiološka analiza potvrdila je prisutnost radioaktivnog elementa polonijum 210. Tragovi polonijuma 210 su nađeni i kod dvojice bivših operativaca FSB Lugovoja i Kvotuna koji su osumnjičeni, ali su napustili Britaniju. Rezultati da li je polonijuma 210 bilo kod Italijana Skramele nisu nikad saopšteni. Mlađi brat Litivinjenka Maksim optužio je britance da stoje za smrću Aleksandra, dok je Skotland jard i Mi5 utvrdili da je glavni krivac za likvidaciju Moskva. Kao naredbodavci su navedeni Nikolaj Petrušev i ruski predsjednik Vladimir Putin.

Imuni na trovanje nisu bili ni na Bliskom istoku. Historija je prepuna tajanstvenim pokušajima atentata otrovnim materijama, ali se izdvajaju dva koja su odjeknula. Jedan se dogodio 1997, kada je izraelski Mosad otrovao jednog od lidera Hamasa Haleda Mešala u Jordanu, kome je agent Mosada prišao i sa iglom na špricu ubrizgao nepoznati otrov u vrat. Agenti Mosada su uhvaćeni, a Izrael je pod pritiskom morao da pošalje protivotrov, a u zamenu su predati uhvaćeni agenti. Otrov koji je ubrizgan nikad nije saopšten.

Drugi slučaj koji je odjeknuo jeste trovanje lidera PLO Jaser Arafata. Uzrok njegove smrti nikad nije objelodanjen, što je pokrenulo razne teorije zavjere, uključujući i trovanje polonijumom 210. Komisija za istragu smrti Jasera Arafata optužila je bivšeg zvaničnika Al Fataha Mohameda Dahlana da je odgovoran za smrt Arafata i da mu je on upravo u bolnici u Parizu dao otrovni lijek, prema jednoj, a prema drugoj davao otrov u čaju u Arafatovoj kući u Ramali . Dahlan je otišao u izgnanstvo nakon što je optužen za korupciju i izdaju zbog saradnje sa Izraelom.

Uvod u upotrebu nervnih agenasa u likvidaciji političkih protivnika, ali i međusobno razračunavanju vladarskih porodica zabilježena je prie godinu dana u Maleziji kada je ubijen Kim -Džong-Nam, najstariji sin umrlog lidera Kim -Džong-Ila i najstarijeg brata i lidera Sjeverne Koreje Kim-Džong-Una. Naime Kim-Džong-Nam je ubijen je dok je u redu čekao da se ukrca u avion. Sigurnosne kamere na aerodromu snimile su trenutak kada mu je prišla nepoznata žena, stavila mu maramicu na lice i nakon nekoliko sekundi se udaljava sa još jednom ženom, držeći ruke dalje od tijela. Napadnuti Kim potražio je pomoć i požalio se da su mu je neko maramicom premazao lice, poslije čega je u aerodromskoj ambulanti preminuo. Za napad osumnjičene su državljanke Indonezije i Vijetnama i jedan Sjevernokorejac je uhapšen u Kuala Lumpuru. Policija Malezije smatra da su djevojke zaparavo bile obučeni agenti Sjeverne Koreje obučene da rukuju otrovnim materijama. Naime Kim-Džong-Nam, je usmrćen hemijskim nervnim agensom VX, jednim od najsmrtonosnijih hemijskih oružja, čija jedna kap može da ubije odraslog čovjeka za svega nekoliko minuta.

Slučaj koji je uzburkao strasti na relaciji Moskva- London, nakon smrti Litivnjenka i doveo do diplomatskog rata je pokušaj ubistva dvostrukog obavještajca Sergeja Skripalja i njegove kćerke Julije, koji su otrovani nervnim gasom ” Novičok”

“Njene oči bile su potpuno bijele. Bile su širom otvorene, a iz usta joj je izlazila pena. Zatim se muškarac ukočio. Ruke su mu se prestale pomjerati, ali je još uvijek gledao pravo ispred sebe”, izjavio je za CBS očevidac koji je pronašao Skripalja i njegovu kćerku u nesvjesti. To su klasični znaci trovanja nervnim gasom. To su potvrdile i britanske vlasti, ali nije otkriveno o kom se otrovu radi. BBC je prvo bio izvjestio da se ne radi o dva najpoznatija nervna gasa, Sarinu i VX-u nego nešto za šta je kasnije potvrđeno da se radi o Novičoku.