Evropa šalje ultimatum: Vratite prava građanima i ukinite etnički monopol ili zaboravite članstvo!

Piše: Rasim Belko

Ako se jedan izvještaj može čitati kao šamar, onda je to ovogodišnji Izvještaj Evropske komisije o Bosni i Hercegovini. I to šamar s porukom da ako Bosna i Hercegovina ne bude građanska država, onda nema šta tražiti u Evropskoj uniji.

Evropska komisija, u svom dosad najdirektnijem tonu, kaže ono što ovdašnja javnost zna već decenijama, naš Ustav je institucionalizovana diskriminacija.

Zemlja u kojoj građanin ne može biti biran ako nije Bošnjak, Hrvat ili Srbin, ne može se nazvati demokratijom. Može se zvati kako god hoćete ali nikako državom evropskih vrijednosti i vladavine prava.

Bosna i Hercegovina je danas zemlja u kojoj se pravo na politiku mjeri etničkim metrom. Ako nisi “konstitutivan”, onda si statist. Gledaš kako drugi odlučuju o tvojoj budućnosti.

Zato je poruka iz Brisela vrlo jasna - reformišite Ustav, uskladite se sa presudama Evropskog suda za ljudska prava i prestanite se pretvarati da živite u demokratiji. Jer ova konstrukcija, gdje se “konstitutivnost” drži kao sveta krava, nije zaštita naroda, nego okov za prava građana.

Političke elite uporno ponavljaju mantru o “balansu konstitutivnosti”. Ali taj balans je farsa. Nema balansa kad tri etničke grupe drže državu kao privatnu firmu, a svi ostali građani su kao robovi bez punog prava.

Komisija to jasno definiše: “Potrebne su ustavne i izborne reforme koje će osigurati političku jednakost i nediskriminaciju svih građana.” Prevedeno s birokratskog na narodski jezik: “ukinite aparthejd koji nazivate konsenzusom”.

Građanska država ne znači nestanak naroda. To je samo kraj njihove zloupotrebe. To znači da niko neće biti manje vrijedan zato što nije “pravi” Bošnjak, “autentični” Hrvat ili “lojalni” Srbin. Ali eto, to je kod nas postala opasna ideja. Jer kad građanin postane važniji od naroda nestaju partijske fotelje, tenderi i drugi benefit kao nusprodukti etničkog balansiranja.

Evropska unija više nema strpljenja za bajke o “posebnostima” BiH. U izvještaju jasno stoji da bez jednakosti građana nema pregovora, nema članstva, nema budućnosti.

EU neće legalizovati nepravdu. Neće priznati državu u kojoj pravo da budeš biran zavisi od prezimena. Neće finansirati sistem koji proizvodi etničku elitu i siromašne građane.

Drugim riječima, Evropa više ne kupuje priču o tri naroda, nego traži 3,5 miliona jednakih ljudi.

Bosna i Hercegovina danas stoji na raskrsnici između prošlosti i budućnosti.
U prošlosti su “narodi” imali sve, a građani ništa. U budućnosti, ako je ikada dočekamo, a ako hoćemo naprijed morat ćemo, građani će imati državu, a “narodi” identitet, kao svugdje u Evropi.

Zato, kad vam sljedeći put neko kaže da je građanska država “bošnjačka hegemonija”, znajte da laže i da laže iz interesa. Jer građanska država znači kraj etničkog monopola. Znači da niko više neće moći vladati u ime straha.

Evropska komisija je to napisala s mjerom, ali značenje je jasno. Ili ćemo postati građanska država ili ćemo zauvijek ostati projekat koji nikada nije ušao u društvo uređenih evropskih država!