Sjećanje na Stupni Do: “Sredi stanje u Varešu bez milosti ni prema kome”

(Patria) - Na današnji dan, prije 25 godina, 23. oktobra 1993. godine, u ranim jutarnjim satima postrojbe HVO Vareš, te jedinice iz Kiseljaka „Maturice“ i „Apostoli“, opkolili su selo Stupni Do i napali još neprobuđene mještane, isključivo civile bošnjačke nacionalnosti.

Za nekoliko sati bojovnici HVO-a su ubili 38 mještana, među njima petero djece. Najmlađa Sabina Likić imala je tek dvije godine, a Indira Žutić i Enis Likić po tri godine. Ubijeno je i sedamnaest žena i staraca... Bojovnici HVO-a su žive ljude zapalili u njihovim kućama.

Tog 23. oktobra 1993. godine, smrt je prošla kroz Vareš. Desetak dana su zločinci ubijali i mučili ljude po Varešu. Otvoreno je nekoliko logora u koje su odvođeni muškarci i premlaćivani do smrti, a žene silovane. Ukupan broj žrtava zločinačkog HVO pohoda na Vareš su četrdeset četiri ubijena čovjeka, njih trideset i osam u Stupnom Dolu i šest u gradu Varešu.

Bježeći pred Armijom RBiH bojovnici HVO-a zapalili su čitav kompleks stambenih jedinica u samom centru Vareša, hotel Ponikve, silos, džamiju u selu Daštansko, pedeset osam kuća sa džamijom u Stupnom Dolu...

Zločinima u Varešu prethodilo je naređenje generala HV i HVO-a Slobodana Praljka pretpostavljenom: “Sredi stanje u Varešu i nemoj imati milosti ni prema kome”. 

Ni do danas, dvadeset pet godina od zločina, malo toga je urađeno da se bar djelimično zadovolji pravda i da se ukaže poštovanje žrtvama.

Osuđen za zločine u Stupnom Dolu Dominik Ilijašević Como je pobjegao u Hrvatsku gdje mu se navodno sudilo i gdje izdržava kaznu.

Ivica Rajić, jedan od ključnih naredbodavaca brojnih zločina u Kiseljaku i srednjoj Bosni, danas je na slobodi. On je priznao krivicu oktobra 2005. godine. Njegovo priznanje krivice uključeno je u presudu Republici Hrvatskoj za agresiju na Bosnu i Hercegovinu.