Između Istoka i Zapada: Igra li Dragomir Andan igru dvostrukog agenta?

Piše: Rasim Belko

Višedecenijski operativac, lažni lovac na haške optuženike, pa onda haški svjedok, prijatelj vođa različitih kartela, potencijalni naručilac ubistava…

Jednom riječju Dragomir Andan. 

U miru mešetar na tankoj liniji između zakona i kriminala. Više s onu stranu te linije. Dogurao je do penzije, a stari drugovi se pobrinuli za savjetnički bonus. Andan tako danas savjetuje prvog Dodikovog policajca Dragana Lukača. 

Svega i svačega sadrži pečat prošlosti čovjeka koji sada savjetuje ministra unutrašnjih poslova Republike Srpske. U tom bućkurišu Andanovog opusa stoje i prijave za pripremu atentata. 

Prvi ga je prijavio bivši ministar policije manjeg bh. entiteta Tomislav Kovač. On je Okružnom tužilaštvu u Bijeljini, u februaru 2007. godine podnio krivičnu prijavu protiv pet osoba koje su pripremale njegovu likvidaciju.

Iako Kovač u tom slučaju za egzekuciju prijavljuje članove zemunskog klana, kao prvookrivljenog optužuje Dragomira Andana, za kojeg navodi da je prikupljao novac za ubistvo. 

Kovač je u prijavi tvrdio da je Andan u prvoj polovini 2006. godine u saradnji s tada haškim optuženikom, kasnije osuđenim Vinkom Pandurevićem skupljao novac, a onda ga predao “Zemuncu” koji će akciju nastaviti dalje. 

Više od deceniju poslije, u decembru 2018. godine ratni komandant Armije RBiH u Srebrenici Naser Orić prijavio je Federalnoj upravi policije saznanja da mu Aleksandar Vučić sprema likvidaciju. U priči je ponovo ključna uloga pripala starom operativcu Andanu. 

“Dragomir Andan je zadužen za kompletnu organizaciju na terenu”, naveo je Orić, uz tvrdnju da je informacije dobio od stranih operativaca. 

Zbog svog djelovanja, naročito zbog lažiranja potraga za haškim bjeguncima, među kojima su bili Radovan Karadžić i Ratko Mladić, Andan je zapeo za oko i međunarodnim dužnosnicima u BiH. Također, i nekadašnja glavna haška tužiteljica tražila je Andanovu smjenu, a ona je i došla 10. jula 2007. godine. 

“Na osnovu prethodno iznesenog i konkretno prema informacijama prikupljenim tokom konsultacija za MKSJ-om i drugim međunarodnim organizacijama, smatra se da je neophodno da se Dragomir Andan smijeni s javne funkcije. Dragomir Andan obavlja funkciju zamjenika načelnika Uprave za policijsko obrazovanje Ministarstva unutrašnjih poslova Republike Srpske. Dragomir Andan je, usljed svojih postupanja odnosno propusta u djelovanju na odgovornoj funkciji, doprinio skrivanju optuženih za ratne zločine od lica pravde te sprečavanju napora onih koji su nastojali da ih izvedu pred lice pravde”, navodi se u odluci OHR-a, koju potpisuje tadašnji visoki predstavnik Miroslav Lajčak.

Jedan od najpoznatijih blogera u Republici Srpskoj na temu kriminala Borislav Radovanović, bivši uposlenik MUP-a RS i aktivista grupe Pravda za Davida, prije tri godine opisao je Andana kao poslušnika Ljubana Ećima, bivšeg načelnika DB-a Banja. Prema tim navodima, Ećim je bio “siva eminencija” svih dešavanja a Andan jedan od izvršitelja. 

“Decembra 2007. godine u Beogradu je uhapšena Ećimova kriminalna grupa, kod kojih je pronađeno 48 kg heroina, 4 kg čistog kokaina, 210 000 eura, oružje i falsifikovana lična dokumenta. Ta akcija predstavljena je kao razbijanje “Bosanskog klana“ koji je pokušao uspostaviti kriminalnu dominaciju na prostoru Srbije i Republike Srpske. U pitanju je samo kontinuitet djelovanja kriminalne organizacije Željka Ražnatovića Arkana. Nakon Arkanove smrti, a kako službe i javnost ne bi prepoznale šta se događa, ova kriminalna organizacija nastavlja s djelovanjem pod nazivom ‘Zemunski klan’”, navodi Radovanović. 

Sudeći prema njegovom pisanju, komandnu palicu u “Zemunskom klanu” nakon “Sablje” i pada Milorada Ulemeka Legije, preuzeo je jedan od kumova Željka Ražnatovića Arkana - Ljuban Ećim.
 
Iz svega proizilazi da je Andan bio jedna od ključnih karika Ećimovog kriminalnog lanca. 

Dragomir Andan formalno je bio u uniformi koja treba da štiti i provodi zakone, a zapravo radio u interesima kriminalnih grupa i ko zna koga još. 

Agencija Patria u posjedu je američkog identifikacionog dokumenta (lične karte) izdate na ime Dragomira Andana. Dokument je izdala država Arizona, a adresa koju Andan navodi je u gradu Phoenixu.

Andan je tokom jednog od svjedočenja pred Haškim tribunalom kazao da njegova sestra živi u Phoenixu. Bilo je to 2011. godine. Međutim, tokom nedavnog televizijskog gostovanja u Srbiji, Andan kaže da je imao petogodišnju zabranu izlaska iz BiH. Dokument koji Patria posjeduje istekao je 6. augusta 2018. godine. Validnost tog dokumenta je osam godina, što bi značilo da je Andan i prije isteka zabrane boravio u SAD-u.

Za dobivanje lične karte (ID card) u državi Arizona, prema podacima dostupnim na internetu potreban je rodni list, američki pasoš, dokaz o broju socijalnog osiguranja i dokaz o prebivalištu u SAD. 

Provjerili smo je li s ID karticom koju je Andan posjedovao dozvoljeno putovati kroz Sjedinjene Države, ali od ljudi koji žive u SAD saznajemo da se lična karta kakvu je Andan posjedovao izdaje “osobama koje nemaju vozačku dozvolu”. Također, naš izvor iz SAD kaže da s ovakvom ID Andan nije mogao putovati po SAD-u bez američkog pasoša. 

Nekadašnji glavni zamjenik visokog predstavnika u BiH Rafi Gregorijan najavljivao je nakon suspenzije Andana moguća hapšenja ljudi na “Srebreničkom spisku”, među kojima je bio i Andan. 

Međutim, Dragomir Andan nikada nije bio na optuženičkim klupama zbog ratne prošlosti, što je i sam tvrdio nakon suspenzije. 

S pravom se može postaviti pitanje je li Andan u postratnom periodu bio dvostruki agent Sjedinjenih Američkih Država i Rusije, pa u te svrhe bio blizak kriminalnim tokovima? 

Jesu li Lajčak i Gregorijan smjenom s funkcije sačuvali Andana od sudskog postupka po optužbama za ratne zločine. 

Jer, otkud čovjeku poput Andana američki dokumenti. Kako to da se nakon svih vrtloga oko njegovog imena Dragomir Andan iznova pojavljuje u samom vrhu Ministarstva unutrašnjih poslova RS. 

Čuva li Andana Bog ili zemaljske sile za koje radi, jednom će se otkriti. Baš kao što su se otkrili i oni koje je Andan sakrivao. Svakoj maski jednom istekne rok.