OPREČAN STAV Udruženje patologa i citologa FBiH: Obdukcija u slučaju COVID-19 ne otkriva uzrok smrti

SARAJEVO, (Patria) - SARS-CoV-2 je svrstan u grupu Hazard Grade 3 (HG3) patogena, zajedno sa visoko rizičnim virusima kao što su virus bjesnila, poliovirus, virus žute groznice, HIV, hepatitis B, i drugi [1,2,3]. HG3 patogeni uzrokuju teške bolesti kod ljudi i predstavljaju visoki rizik za medicinsko osoblje, s potencijalnim širenjem i na druge ljude [2], kaže se u saopćenju Udruženja patologa i citologa FBiH povodom oprečnih medijskih izvještavanja u vezi obdukcija umrlih osoba sa suspektnom ili potvrđenom COVID-19 bolešću, a radi saopštavanja pravilnih i na dokazima utemeljenih činjenica.

"Vodeće autoritativne međunarodne institucije kao što su Svjetska zdravstvena organizacija [3], Europski Centar za kontrolu bolesti [6], Centar za kontrolu bolesti SAD [7], Royal College of Pathologists Velike Britanije [1], i institucije iz regiona, kao što je Hrvatski zavod za javno zdravstvo [4], ne preporučuju obdukcije umrlih sa suspektnom ili dokazanom COVID-19 bolešću, osim u slučajevima kada postoji apsolutna sudsko-medicinska indikacija, npr. ubistvo i sl. [4]. Takve preporuke su donijete iz sljedećih razloga: • COVID-19 je visokozarazna bolest sa potencijalno velikim opasnostima po zdravlje osoblja koje učestvuje u procesu obdukcije, te čišćenju i dekontaminaciji prostora nakon obdukcije. Također, postoji opasnost po javno zdravlje uslijed širenja infekcije sa zaraženog osoblja na druge ljude [1]", kažu iz Udruženja patologa i citologa FBiH.

Dodaju da među razloge spadaju i "SARS-CoV-2 je nedvojbeno postojan i infektivan u tjelesnim tekućinama i organima umrlog [3], a dodatno je dokazano da je infektivan na raznim vanjskim površinama i do 72h u eksperimentalnim uslovima [5]. Za obavljanje ovakvih obdukcija neophodne su specifične prostorije sa prirodnom ventilacijom zraka od najmanje 160L/s po umrlom, ili prostorije sa negativnim tlakom i zamjenom zraka najmanje 12 puta u toku 1h. Pored toga, potrebna je sva druga lična zaštitna oprema za osoblje, primjerena riziku od HG3 patogena [2,3,6,7]. • COVID-19 može biti glavnim uzrokom smrti, ili doprinosećim uzrokom, ukoliko je umrli u vrijeme infekcije istovremeno bolovao od drugih akutnih ili hronočnih bolesti. • Konačno, dostupnim kliničkim, radiološkim i laboratorijskim metodama pre- i post- mortem, može se utvrditi prisustvo ili odsustvo SARS-CoV-2, a iz najnovijih kliničkih iskustava i studija poznate su posljedice ovakve infekcije u vidu zatajenja funkcije pluća, bubrega i drugih organa".

U ovakvim slučajevima obdukcija ne donosi nikakve nove podatke o uzroku smrti, te rizik po lično i javno zdravlje je puno veći od koristi. 

Uzimajući u obzir stavove međunarodnih institucija, te naša lična iskustva i ekspertizu, Udruženje je jedinstvenog stava da obavljanje obdukcije umrlog sa suspektnom ili dokazanom COVID-19 bolešću, u uslovima kada je uzrok smrti jasan, ne pruža dodatne korisne informacije, dok istovremeno predstavlja neopravdani rizik za lično i javno zdravlje.

"U suspektnim slučajevima, post-mortem radiološka i laboratorijska dijagnostika imaju jednaku informativnu vrijednost, a nose puno manje rizika za zdravlje ljudi i troškova za zdravstveni sistem. Udruženje će nastaviti pažljivo pratiti nove informacije, iskustva i preporuke međunarodnih tijela koje svakodnevno pristižu, te svoje stavove usklađivati sa novim saznanjima i najboljom praksom. U situaciji kada se kao cjelokupno društvo podvrgavamo rigoroznim mjerama da bi smanjili rizik od širenja infekcije, postupanje suprotno najboljoj praksi i preporukama značilo bi neodgovorno ponašanje", poručuju iz Udruženja.