Dan sjećanja na žrtve holokausta u Mostaru

(Patria) - Danas je 27. januar - Međunarodni dan sjećanja na žrtve Holokausta. Tim povodom oglasio se UABNOR Mostar.

Generalna skupština Ujedinjenih naroda je 2005. godine donijela zvaničnu rezoluciju o obilježavanju Međunarodnog dana sjećanja na žrtve holokausta. Rezolucija apeluje na sve članice Ujedinjenih naroda da poštuju sjećanje na žrtve Holokausta i ohrabruje razvoj obrazovnih programa o historiji Holokausta, čime se želi pokazati odlučnost da se pomogne u spriječavanju čina genocida u budućnosti. 

Jevrejska enciklopedija navodi brojku od 5.820.960 žrtava Holokausta.Zbog toga se podsjetimo, prije Holokausta u Mostaru je živjelo 310 Jevreja, a danas je samo 35 članova jevrejske opštine Mostar.

U fašističkim logorima smrti nastradala su 142 mostarska Jevreja, a u Narodno oslobodilačkoj borbi poginulo je njih šestero. Svi Jevreji Bosne i Hercegovine koji su preživjeli Holokaust uglavnom su bili u partizanima.

Veliki broj su kao izbjeglice, pred naletom fašizma, prošli kroz Mostar, koji je u toku rata bio jedina luka spasa za veliki broj Jevreja okupirane Evrope (Austrije, Poljske, Češke, Kraljevine  Jugoslavije itd).

Postojale su dvije olakšavajuće okolnosti koje su uticale da se veći broj izbjeglih i domicilnih Jevreja spasi u gradu na Neretvi. Mostar je bio pod okupacijom Italijana od aprila 1941. godine. Oni nisu vršili velike represalije i uspjevali su kontrolisati vlast NDH sprečavajući ubistva i masovne transporte Jevreja i drugih rodoljuba u logore smrti, a što  je NDH, zajedno sa Gestapoom, masovno radila nakon kapitulacije Italije, od septembra 1943 godine.

Mostarci su pokazali veliku dozu saosjećanja sa stradanjem Jevreja pa su Jevreje i jevrejske izbjeglice krili po svojim kućama, jer su ih ustaše hvatali i odvodili u logore, a najčešće odmah ubijali, takođe su im pomagali u smještaju i prehranjivanju.

Nakon Drugog svjetskog rata u Mostaru dvije ulice i škola nosile su imena istinskih patriota i poznatih Jevreja: Narodnog heroja Dr. Jakoba Baruha – Španca i ulica Narodnog heroja Moše Pijade, a škola – Braća Ribar. Danas je i to prošlost. 

Međutim, obilježavajući 27. januar - Međunarodni dan sjećanja na žrtve Holokausta, ne možemo a da se ne podsjetimo na jednu sjajnu misao koju odavno svi znamo i pamtimo. Jedan ugledni čelnik Jevrejske zajednice Bosne i Hercegovine jednom prilikom je rekao: Mi smo so Bosne i Hercegovine. Može bez nas, ali je bljutavo.

I uistinu, bez svih njih može i Mostar i naša domovina, ali je bljutavo. Slijedeći ovu misao kako se ne sjetiti Isidora Pape, Emerika Bluma, Isaka Samokovlije, Oskara Danona, Danijela Ozme, Davida Hajona, Erne Cipra i mnogih drugih. I bez njih bilo bi Bosne i Hercegovine, bilo bi i Mostara, ali sa njima i njihovim djelom ona je ono što volimo, Mostar je ono što dišemo. Pa u ime te ljubavi, pamtimo Holokaust i njegove žrtve kako bi naučili lekcije za budućnost i spremni dočekali sve nasrtaje neofašizma i antisemitizma koji diže glavu i u Evropi, ali i tu, oko nas. Pamteći, sjećajući se i uočavajući pojave danas spremniji i jedinstveniji moramo u glas reći: Neće proći!

Tim povodom, a u organizaciji Jevrejske opštine Mostar danas u 15,00 sati okupićemo se na Jevrejskom groblju u Mostaru i položiti cvijeće, te odati poštu svim žrtvama holokausta.

Biće to istovremeno početak ovogodišnjih Mostarskih dana antifašizma", saopćeno je.