PRIVATNI UNIVERZITETI POD LUPOM Kako su se dodjeljivale akreditacije, članovi Komisija imenovani u UO HEA-e

Piše: A. Vrabac 

Najmanje dva člana Upravnog odbora Agencije za razvoj visokog obrazovanja i osiguranje kvaliteta BiH bili su u komisijama za ocjenjivanje i reviziju kvaliteta i davanje preporuka o akreditaciji visokoškolskih ustanova koje su danas predmet istražnih organa u akciji „Klaster“.

Prof. dr. Ivo Čolak bio je član Komisije u postupku akreditacije Internacionalnog univerziteta u Travniku koja je dala mišljenje da se može izdati akreditacija ovom privatnom univerzitetu što je Agencija za razvoj visokog obrazovanja i učinila te u novembru 2020. godine donijela odluku o akreditaciji.

Još jedan član Upravnog odbora Agencije Mitar Perušić bio je član Komisije za akreditaciju Visoke škole za primijenjene i pravne nauke Prometej (Banja Luka) koja je također pod istragom zbog izdavanja i prodaje lažnih diploma. Perušić je profesor na javnom Univerzitetu Istočno Sarajevo.

I Čolak i Perušić postali su članovi UO Agencije nakon završenih procesa akreditacije.

Inače, u Upravnom odboru Agencije je i Nedeljko Stanković koji je vlasnik dva privatna univerziteta – Evropskog univerziteta u Brčkom koji je predmet istrage i Evropskog univerziteta Kallos u Tuzli. Njegovo imenovanje bilo je sporno jer je ukazivalo na sukob interesa, ali je očito politika bila jača. 

Iz Agencije za razvoj visokog obrazovanja (HEA) oglasili su se saopćenjem za javnost nakon provedene akcije Klaster te su istakli da Agencija u potpunosti podržava sve aktivnosti nadležnih organa na otkrivanju i sankcionisanju svih negativnih pojava u visokom obrazovanju.

„Visoko obrazovanje u Bosni i Hercegovini je djelatnost od posebnog društvenog interesa, te svaka nezakonitost učinjena od strane pojedinih visokoobrazovnih institucija ili pojedinaca nanosi veliku štetu visokom obrazovanju i društvu u cjelini. Agencija će, u okviru svojih ovlaštenja i nadležnosti, pružiti podršku i pomoć svim nadležnim organima u procesu istrage i procesuiranja odgovornih pojedinaca i institucija. Obračun sa korupcijom i kriminalom u visokom obrazovanju je neophodan preduslov za unapređenja kvaliteta u visokom obrazovanju, te integraciju Bosne i Hercegovine u Evropski prostor visokog obrazovanja i ostvarivanju punopravnog članstva u Evropskoj uniji“, naveli su iz Agencije.

Nakon provedene akcije prema nalogu Tužilaštva BiH na više privatnih univerziteta u Banja Luci, Brčkom, Travniku, Mostaru oglasio se i Milorad Dodik, predsjednik SNSD-a.

„Podržavam rad nadležnih institucija da ovu pojavu istraže do kraja i kazne odgovorne. Potrebno je ispitati i utvrditi valjanost diploma koje dolaze iz ovih privatnih fakulteta na osnovu kojih su pojedini zaposleni u institucijama vlasti, kao i da se detaljno ispitaju i diplome iz Travnika i Širokog Brijega na osnovu kojih su se pojedinci zapošljavali.

Međutim, treba redefinisati čitav sistem visokog obrazovanja koji je na ovaj način uspostavljen po Bolonjskom procesu. On je  modeliran po zahtjevima iz Evropske unije kao dio reformi koje su tražili da budu sprovodene i po ustaljenom pravilu bili smo uslovljeni da bismo dobili određena sredstva iz evropskih fondova. Treba da uđemo i u proces provjere i novog licenciranja svih privatnih fakulteta prema kojima s pravom postoji negativan stav javnosti“, kazao je Dodik.

Inače, Rektorska konferencija jučer je dodijelila plaketu prof.dr. Ivi Čolaku koji je prorektor za znanost i razvoj Sveučilišta u Mostaru. Plaketa je dodijeljena za „istaknuti rad na naučnom, nastavnom, stručnom polju te širenju ugleda univerziteta u BiH i svijetu“.

Sveučilište u Mostaru jedino je iz BiH čije diplome nisu sporne u susjednoj Hrvatskoj, odnosno o kojima ne daju mišljenje kao što to rade sa diplomama drugih univerziteta. Ovaj univerzitet dobija značajnu finansijsku pomoć iz Hrvatske.

Kako je objavio portal studomat.ba na nekim od spornih univerziteta koje istražuju Tužilaštvo BiH i SIPA-e članovi Komisije za akreditaciju bili su i stručnjaci iz Hrvatske.

Prema podacima Agencije za znanost i visoko obrazovanje (AZVO) Hrvatske u periodu od decembra 2004. do juna 2022. godine priznato je 877 diploma sa šest univerziteta koji su sada pod istragom. Dva od tih šest univerziteta ocjenjivali su i profesori iz Hrvatske. Član Komisije za vrednovanje kvaliteta Europskog univerziteta u Brčkom bio je profesor Sveučilišta u Rijeci Branko Rafajac. Kada je riječ o Internacionalnom univerzitetu Travnik u Komsiji je bio Ivan Balta, profesor sa Sveučilišta u Osijeku.

Jučer je održana i Rektorska konferencija koju čine rektori javnih univerziteta u BiH na kojoj je razgovarano i o ovoj akciji, ali jasnog zaključka ni stava nema odnosno on javnosti nije poznat. Pitanje za rektore javnih univerziteta je koliko njihovih profesora je učestvovalo u postupcima akreditacije privatnih univerziteta i da li je bilo propusta.

Rektor Univerziteta u Sarajevu Rifat Škrijelj nedavno je medijima kazao da su se pojedinim privatnim univerzitetima olako davale akreditacije što je dovelo do problema sa priznavanjem diploma iz BiH u Sloveniji i Hrvatskoj, s izuzetkom Sveučilišta u Mostaru.

Zbog novonastale situacije i mogućih provjera koje će uslijediti oko samih provjera kako su pojedini univerziteti u BiH dobili akreditacije, a obuhvaćeni su istragom, neki članovi UO Agencije trebali su se sami povući iz daljeg rada u UO Agencije.

Članovi UO Agencije iz reda srpskog naroda su prof. dr Mitar Perušić, prof. dr Nedeljko Stanković i Zorana Štaka. Iz reda bošnjačkog naroda prof. dr Dženita Ljuca, prof. dr Sanjin Kodrić i dr Suad Kunosić. Iz reda hrvatskog naroda prof. dr Luciana Boban, prof. dr Ivo Čolak, dr Marko Odak. Iz reda ostalih prof. dr Dino Mujkić.