Poljska preuzela predsjedavanje Evropskom unijom, fokus na sigurnosti i Ukrajini

(Patria) - Poljska je u petak započela svoje predsjedavanje Vijećem Evropske unije zaglavljena u diplomatskom sporu s Mađarskom koji je podvukao produbljivanje osjećaja političkog nejedinstva širom Evrope u trenutku kada se suočava s nizom velikih globalnih izazova, javlja Reuters.

Opterećena usporenom ekonomijom, EU se priprema za povratak Donalda Trampa u Bijelu kuću ovog mjeseca na platformi „Amerika na prvom mjestu“ i mogućem nametanju američkih carina na evropski izvoz.

Također se suočava sa pogoršanjem trgovinskih odnosa s Kinom i ratom Rusije u Ukrajini u vrijeme kada su dvije vodeće sile Evropske unije, Francuska i Njemačka, ometene domaćim političkim potresima.

U ovoj sumornoj pozadini, Poljska traži vodeću ulogu u oblikovanju evropske politike, posebno u pogledu sigurnosti.

„Ako je Evropa nemoćna, neće opstati... Učinimo sve da Evropa i Poljska ne moraju da plate najveću cijenu za slobodu, za snagu, za suverenitet. Učinimo sve da Evropa ponovo bude jaka“, kazao je poljski premijer Donald Tusk u Varšavi na ceremoniji preuzimanja predsjedavanja.

Njemu se pridružio i predsjednik Evropskog vijeća Antonio Costa koji je istakao važnost
kontinuirane podrške Kijevu.

„Ove godine moramo nastaviti da stojimo uz Ukrajinu - koliko god je potrebno, koliko god da traje, da bismo izvojevali sveobuhvatan, pravedan i trajni mir.“

„Za to moramo nastaviti da vidimo odbranu kao strateški prioritet za Evropsku uniju“, rekao je.

Poljske ambicije

"Tusk se nada da će voditi prestrojavanje u Evropskoj uniji kada je u pitanju izgradnja koalicije oko podrške Ukrajini i smislenog mira koji koristi Kijevu, a ne Moskvi“, rekla je Edit Zgut-Przybylska, docentica na Institutu za filozofiju i sociologiju u Poljskoj akademiji nauka.

Tusk, bivši predsjednik Evropskog vijeća koji je ranije bio i šef Evropske narodne partije desnog centra, figura je sa dobrim vezama na sceni Evropske unije. No, kako se europske prijestolnice suočavaju s teškim odlukama o pitanjima kao što su kako ojačati i finansirati potrošnju na odbranu, analitičari kažu da Varšava vjerovatno neće moći sama voditi.

Piotr Buras, šef ureda Evropskog vijeća za vanjske odnose u Varšavi, rekao je da izazovi s
kojima se suočava Evropska unija prevazilaze kapacitet i vremenski horizont bilo kojeg
šestomjesečnog predsjedavanja.

„Ovo je ključni trenutak za Evropu prije svega zbog Trumpovog dolaska i situacije u Ukrajini, ali i pitanja vezanih za širu ekonomiju, konkurentnost i moguće trgovinski rat uz istovremenu slabost vodstva i prijelazni trenutak unutar same Evropske unije“, rekao je Buras.

Što se tiče evropske kolektivne sigurnosti i podrške Kijevu, neki analitičari kažu da bi Njemačka, najveća evropska ekonomija, mogla preuzeti veću ulogu nakon nacionalnih izbora 23. februara, a vjeruje se da će konzervativci pobijediti.

„Jedina nada je da će novo njemačko rukovodstvo odlučiti da zauzme mnogo aktivniji i
asertivniji stav“, rekao je Peter Bator, bivši slovački ambasador pri NATO-u, koji je sada glavni analitičar u opozicionoj stranci Progresivna Slovačka.

Diplomatski spor

Poljska vlada je saopštila da izaslanik Mađarske nije dobrodošao na ceremoniju povodom preuzimanja rotirajućeg šestomjesečnog predsjedavanja Evropskom unijom od strane Varšave, što je javno omalovažavanje koje prati višemjesečnu političku prepirku između lidera dvije zemlje.

Mađarska je prošlog mjeseca razbjesnila Poljsku dajući politički azil bivšem zamjeniku poljskog ministra pravosuđa koji je kod kuće pod istragom zbog navodne zloupotrebe javnih sredstava, što on negira. Varšava je taj potez nazvala „neprijateljskim činom“ suprotnim principima Evropske unije i opozvala svog ambasadora u Budimpešti.

Mađarski ministar vanjskih poslova Peter Szijjarto opisao je omalovažavanje u petak kao
„djetinjasto“, izvještava novinska web stranica HVG.hu.

Poljski potez je samo dodao sve više znakova evropske disharmonije. Slovačka, koja je kao i Mađarska nastojala održati neke veze s Rusijom, zaprijetila je u četvrtak odmazdom Ukrajini nakon što je zaustavila tranzitne tokove ruskog gasa, dok su u petak
pregovori o formiranju nove vlade u Austriji pretrpjeli udarac kada je ključna stranka prekinula razgovore.