ANALIZA IZ PODGORICE - CRNU GORU ČEKA APRILSKA NEIZVJESNOST Nesređen birački spisak i apstinencija opasnost po budućnost države

Piše Nevena Kovačević

Posljednji podaci pokazuju da je na predsjedničkim izborima u Crnoj Gori glasalo 63,6 odsto birača.

Prve projekcije rezultata pokazuju da je kandidat Demokratske partije socijalista Milo Đukanović osvojio nešto više od 35 posto glasova, kandidat pokreta Evropa sad Jakov Milatović 28,8 posto, dok kandidat Demokratskog fronta ima podršku 19,4 posto birača.

Kandidat Demokratske Crne Gore Aleksa Bečić osvojio je 11,3 posto glasova, Draginja Vuksanović Stanković 3 posto, a kandidat Ujedinjene Crne Gore Goran Danilović 1,3 posto.

Influenser Jovan Radulović osvojio je 0,8 posto glasova. Naglašavamo da se radi o preliminarnim rezultatima, koji su podložni promjenama. Kada je riječ o procentu birača koji su ostvarili pravo glasa, indikativan je podatak da je zabilježena znatno niža izlaznost u odnosu na parlamentarne izbore iz 2020. godine, čemu je doprinijelo nekoliko faktora.

Prvo, Crna Gora je i u ovaj izborni proces ušla sa nesređenim biračkim spiskom. Ukupan broj stanovnika je oko 618 hiljada, a pravo glasa na predsjedničkim izborima imalo je preko 543 hiljade birača.

Valja dodati i da je broj upisanih birača porastao za tri hiljade u odnosu na posljednje parlamentarne izbore. Ako uporedimo navedene brojke, lako je zaključiti da postoji ogromna nesrazmjera između broja upisanih birača i broja stanovnika, a razlog su duplo upisani birači, čiji broj, prema prognozama nevladinih organizacija iznosi između 50 i 80 hiljada birača.

Duplo upisani birači su oni građani koji su napustili Crnu Goru, pri čemu nijesu odjavili prebivalište, pa samim tim mogu ostvariti biračko pravo u drugim državama, najčešće državama regiona.

Ako bismo sagledavali procenat izlaznosti izuzimajući ogroman broj duplo upisanih birača, izlaznost bi , na osnovu realnog broja birača koji žive u Crnoj Gori, mogla biti veća od pet do 10 procenata.

Ipak, niska izlaznost upućuje i na povećan broj apstinenata, odnosno birača koji nisu iskoristili biračko pravo. Sa druge strane, sagledavajući istorijski trenutak u kome se održavaju izbori te duboku
krizu u kojoj se zemlja nalazi, zabrinjava izražena pasivnost birača. 

U odnosu na posljednje parlamentarne izbore, građani su pokazali određenu nezainteresovanost za političke procese, što, donekle, može ukazati na činjenicu da kandidati nemaju snagu kojom bi u dovoljnoj mjeri mobilisali birače i probudili svijest o važnosti demokratskog otpora stanju bezvlašća u koje nas je gurnula dvoipogodišnja vlast.

U prelomnim trenucima, recimo 1997, ili na prvim predsjedničkim izborima nakon referenduma 2008, izlaznost je značajno rasla, što takođe potvrđuje da uprkos nesređenom biračkom spisku, imamo povećan broj apstinenata.

Izborni dan su obilježile sitne nepravilnosti, a značajnijih incidenata nije bilo, što možemo posmatrati kao pozitivan aspekt ovog izbornog procesa i indikator demokratskog sazrijevanja.

Dominantno miješanje Srbije, oličeno u brojnim dezinformacijama o kojima smo i ranije izvještavali, potvrđuje da je interesovanje stranih faktora veoma izraženo, dodatno zbog činjenice da su gotovo svi kandidati, osim Mila Đukanovića i Draginje Vuksanović Stanković inplicitno ili eksplicitno naklonjeni Srbiji i Rusiji.

Analizirajući rezultate, iznenađuje procenat koji je ostvario kandidat pokreta Evropa sad, budući da je riječ o partiji koja je van parlamenta i koja u ovom trenutku, kao i Demookratska partija socijalista pripada opoziciji.

Preliminarni rezultati upućuju na veoma neizvjestan drugi krug, naročito ukoliko dođe do ujedinjenja svih subjekata nekadašnje parlamentarne većine, odnosno odluke da svi kandidati tog bloka pozovu svoje birače da podrže Jakova Milatovića, koji je, kao predstavnik novoformirane partije i nekadašnji ministar u Vladi Zdravka Krivokapića uspio da uđe u drugi krug.

Kao i u slučaju podgoričkih izbora, evidentan je ogroman uticaj populističkih politika, politika bez jasne i dugoročne vizije na izborni rezultat.

Ogroman procenat prelivenih glasova između Demokrata i Evrope sad, presudno je uticao na ovakav ishod izbora. Izostanak snažnije mobilizacije birača suverenističkog bloka, ponovo nas gura u zamku
populizma i okrenutosti ka Otvorenom Balkanu, za koji se kandidat Evrope sad zalaže, što je isticao nekoliko puta tokom kampanje.

Prostora za dalje i dublje analize će svakako biti tokom narednih dana, ali ono što se gotovo sigurno može reći je da ćemo drugog aprila ponovo na birališta.