Kako funkcioniše Centralni registar kredita

U Centralnoj banci Bosne i Hercegovine, u početku je funkcionisao Centralni registar kredita za pravna lica, odnosno za sve one koje podliježu dodjeli JIB-a, jedinstvenog identifikacionog broja. Nakon toga je uspostavljen Registar fizičkih lica, odnosno svih lica koja imaju JMB, pa možemo govoriti, počev od 1. januara 2007. godine, o CENTRALNOM REGISTRU KREDITA, koji se sastoji iz dva dijela, CRK za pravna i CRK za fizička lica, prenosi bh. novinska agencija Patria.

U CRK je predviđeno nekoliko kategorija kreditnih institucija, prema kojima je registar i koncipiran, a to su:

- Komercijalne banke
- Lizing organizacije
- Mikrokreditne organizacije
- Štedno kreditne organizacije
- Osiguravajuće organizacije
- Ostalo (pojedinačni slučajevi, koji ne pripadaju niti jednoj od navedenih grupacija)

U CRK za pravna lica obuhvaćene su sljedeće kategorije zaduženja:

- Krediti (u okviru ove kategorije posebno se vode, osim „klasičnih“ kredita i komisioni krediti, revolving krediti, finansijski i operativni lizing, te specifični kreditni poslovi kao npr.factoring i forfeiting)
- Akreditivi, sa posebnom naznakom da li se radi o pokrivenim ili nepokrivenim akreditivima
- Garancije, sa posebnom naznakom da li se radi o činidbenim ili plativim garancijama
- Ostala zaduženja (u okviru ove kategorije se za sada unose samo okvirni krediti)

U CRK za građane, osim prethodno navedenih, postoji dodatna kategorija zaduženja:

- Kartično poslovanje ( postoje podaci o kreditnim i charge karticama)

Bitno je naglasiti da postoje i podaci o žirantima po svim kategorijama zaduženja.

U okviru ovih kategorija egzistiraju, osim osnovnih podataka o klijentu, i slijedeći bitni podaci: šifra djelatnosti, datum zaduženja, iznos zaduženja, valuta na koju glasi zaduženje, datum dospijeća, iznos ostatka duga, iznos dospjelih nenaplaćenih glavnice i kamate, kategorija u koju je zaduženje svrstano prema rizičnosti (A,B,C,D ili E kategorija)...

Prvenstveni cilj CRK je pružanje kvalitetne informacije komercijalnim bankama i ubuduće i ostalim finansijskim organizacijama, na osnovu koje će iste moći donijeti  kvalitetne poslovne odluke. Drugi cilj je pružanje kvalitetnih podataka agencijama za bankarstvo i Centralnoj banci za njihove, prije svega, makroekonomske analize.

Institucije koje se bave kreditiranjem i dostavljaju podatke u CRK, mogu Registru pristupati isključivo uz pismenu saglasnost klijenta. U tom slučaju na raspolaganju su im dva izvještaja: Izvještaj o tekućim zaduženjima klijenta i Izvještaj o otplaćenim zaduženjima klijenta, koji je dostupan pet godina nakon prestanka zaduženja.

Za ažurnost i tačnost Registra su odgovorne institucije koje dostavljaju podatke u Registar.

Svi klijenti (pravna i fizička lica), ukoliko imaju sumnje da je neko neovlašteno pristupao njihovim podacima, od Centralne banke dobit će izvještaj o tome ko je (naziv institucije, te ime i prezime ovlaštene osobe) i kada (tačan datum i vrijeme), pristupao njihovim podacima.