Kulanić: Sarajevo od opsade, granatiranja, snajperskog djelovanja, branili su građani svih etničkih skupina

Dr. Ahmed Kulanić, direktor Fonda Memorijala Kantona Sarajevo reagirao je na održanu konferenciju u Beogradu pod nazivom “Da li je Sarajevo bilo opkoljen i blokiran grad”. U svom osvrtu nazvao je da prekrajanje povijesti i povijesnih događaja postaje jedna od osnovnih odlika formiranja i uobličavanja društvene svijesti i javnog diskursa na prostoru jugoistočne Evrope.

"Udžbenička politika izostavljanja povijesti devedesetih godina XX stoljeća u posljednje vrijeme proizvela je generacije koje su u potpunosti lišene objektivne, naučne i nadasve pravno-utemeljene perspektive i pogleda na rat i ratna dešavanja u i oko Bosne i Hercegovine. Brojni seminari, ljetne škole kao i vannastavne aktivnosti čini mi se da nisu i ne daju željene efekte, jer pored svih nastojanja domaćih i međunarodnih aktera, društveni diskurs poprimio je sasvim novu dimenziju – trijumfalizma zločina i zločinaca, rehabilitaciju ratnih zločinaca i njihovo afirmiranje u društvu. Popunjavanje praznog prostora u obrazovnom sistemu zauzeli su mnogi, manje kompetentni te pod instrukcijom i nadzorom velikoideoloških matrica i projekata brojni kvazi-naučnici.

Javno mnijenje danas kreiraju isti oni koji su činili najbrutalnije zločine ili su optuženi za činjene istih. Posebnu pažnju ovome daje i perspektiva da se to odvija u javnom prostoru i bez straha da će ikada odgovarati za svoja djela, uprkos aktivnim međunarodnim potjernicama. U tom pogledu treba razumijevati i nedavno održanu konferenciju u Medija centru Udruženja novinara Srbije pod pokroviteljstvom Predstavništva bosanskohercegovačkog entiteta RS u Beogradu, pod nazivom „Da li je Sarajevo bilo opkoljen ili blokiran grad?“ na kojoj je svoje „izlaganje“ imao Tomislav Kovač, optuženi za zločin genocida nad nesrpskim stanovništvom Srebrenice jula 1995. godine, a bio je i komandir policijske stanice na Ilidži tokom opsade Sarajeva. Moderne zapadne i demokratske države, procesuiranje optuženih za ratne zločine, kao i zločin genocida činilo bi osnovnu liniju distinkcije između civiliziranog i neciviliziranog, modernog i retrogradnog, kao i demokratskog i nedemokratskog opredjeljenja određene države. Vladavina prava predstavlja osnovnu vododjelnicu u tom pogledu. Pred očima svih tih međunarodnih zvaničnika, zvanične institucije, nevladin sektor, kao i medijska udruženja, vrše potpunu rehabilitaciju zločinaca i dehumanizaciju žločina i žrtava.

Pravno utemeljene činjenice i njihovo izostavljanje

Organizirana „konferencija“ prije svega i jedino ima za cilj da opravda brojna uložena sredstva u izvještaj „međunarodne komisije“ o stradanju Srba u Sarajevu o kojem svako, ko se i površno bavi recentnom bosanskom poviješću, van svake sumnje može utvrditi da se nastojalo baviti marginalnim događajima i na istima izbjeći suština. Pored navedenog rehabilitovanja optuženih zločinaca, konferencija je još jednom nastojala da iznjedri stanovište da se nije radilo o opsadi već o blokadi Sarajeva, svjesno izbjegavajući pozivanje na presude međunarodnih sudova koji zapravo činjenično-utemeljeno pokazuju i dokazuju suprotno. S tim u vezi, potrebno je ponoviti dijelove presude bivšem predsjedniku Republike Srpske Radovanu Karadžiću i presuđenom zločincu za (između ostalog) terorisanja građana Sarajeva, genocida u Srebrenici i zločina u ostalim opštinama: “Vijeće zaključuje da je Sarajevsko-romanijski korpus (SRK) u suštini okružio Sarajevo i držao ga pod opsadom, te da je grad, kao takav, bio pod blokadom”.

Pored ovoga, stenogrami sa 16. Sjednice Skupštine bosanskih Srba, održane 12. maja 1992. godine utvrđuju namjeru Ratka Mladića, general-pukovnik, komandant Glavnog štaba Vojske Republike Srpske i presuđenog ratnog zločinca da Sarajevo drži pod opsadom „...Mi trebamo još ovog momenta u prsten staviti aždajinu glavu Sarajeva i iz njega može da ima izlaza samo onaj koga ćemo mi pustiti...“

Nadalje, presuda Pretresnog vijeća, tužilac protiv Stanislava Galića, komandanta Sarajevsko-romanijskog korpusa (SRK) VRS „navodi da je opsada Sarajeva, toliko zloglasna epizoda sukoba u bivšoj Jugoslaviji da nešto slično nije u evropskoj povijesti zapamćeno od vremena Drugog svjetskog rata. Nijednom od tada nije neka profesionalna vojska bez predaha vodila kampanju takve siline protiv civilnog stanovništva nekog evropskog grada dovodeći ga u stanje oskudice koje podsjeća na Srednji vijek i neprestanog straha od smrti“.

Politički i vojni vrh, a najprije Sarajevsko-romanijski korpus su kao članovi udruženog zločinačkog poduhvata (UZP) provodili konstantnu kampanju namjernog granatiranja i snajperskog djelovanja s primarnom svrhom širenja terora i teroriziranja građana Sarajeva, a što je za posljedicu imalo na hiljade ubijenih muškaraca i žena svih starosnih dobi, uključujući djecu, ranjavanje i sakaćenje hiljada ljudi različitih etničkih skupina. Navedena konferencija, kao ni već pomenuti Izvještaj uopće isto ne spominju – naprotiv svjesno ignorišu i relativiziraju. Kao što relativiziraju i negiraju postojanje više od 15 zatočeničkih objekta, među kojima su kasarna u Rajlovcu, Lukavici i Nedžarićima, logori „Planjina kuća“, „Bunker“, „Kod Sonje“, zatvor Kula, „Digitron Buje“, „Šoping“, fiskulturna sala na Palama, garaža Skupštine opštine Hadžići, Kulturno-sportski centar Hadžići i dr. kroz koje je prošlo preko 10.000 zatvorenika.

Ka budućnosti

Za provođenje kampanje snajperskog djelovanja, granatiranja građana, progon nesrpskog stanovništva, udruženi zločinački poduhvat i opsadu glavnog grada Bosne i Hercegovine i zločine počinjene u sarajevskim opštinama koje su zauzele srpske snage, međunarodni i domaći sudovi osudili su ukupno 36 osoba na 354 godine i šest mjeseci zatvora, kao i na dvije doživotne kazne zatvora, i to: Radovana Karadžića, Momčila Krajišnika, Biljanu Plavšić, Ratka Mladića, Miću Stanišića, Stanislava Galića, Dragomira Miloševića, Dragana Damjanovića, Radeta Vaselinovića, Sašu Baričanina, Vaselina Vlahovića, Gorana Damjanovića, Zorana Damjanovića, Zorana Dragičevića, Branka Vlaču, Jovana Tintora, Ratka Gašovića, Vlastimira Pušaru, Zorana Kneževića, Gorana Vasića, Boru Krsmanovića, Predraga Miškovića, Milana Šešelja, Momira Glišića, Borislava Berjana, Nemanju Jovičića, Mladena Milanovića, Predraga Đurovića, Duška Dabetića, Momira Tomaša, Slobodana Bogdanovića, Gorana Sladoju, Milorada Rodića, Željka Mitrovića i Ranka Boljaka.

Konferencija, kao i izvještaj uveliko izostavljaju da su među brojnim ubijenim građanima Sarajeva bili upravo pripadnici srpskog naroda koje je VRS tj. Sarajevsko-romanijski korpus terorizirao tokom 1425 dana opsade, snajperskim djelovanjem i granatiranjem. Možda su vođeni zvučnim zapisom ratnog zločinca Mladića kada je izdavao naredbe o granatiranju „Velušića“ – „da tamo nema srpskog življa“, jer njima ni tada ni danas stanovnici Sarajeva nisu predstavljali građane, već življe koje treba terorizirati. I na kraju, Sarajevo od opsade, granatiranja, snajperskog djelovanja, branili su građani Sarajeva svih etničkih skupina. Možda to najbolje ilustruje Prva slavna viteška brigada, koja je u svojim redovima imala gotovo 300 bosanskih Srba, od kojih je pet dobitnika najvećeg ratnog odlikovanja „Zlatni ljiljan“, a 31 je ugradio svoj život za slobodnu i nezavisnu Bosnu i Hercegovinu, jer biti na brdu i u gradu tada, a i danas, osnovna je vododjelnica civilizacijskih vrijednosti."