Ta licemjerna Evropa: Dodik ruši BiH, a EU mu 'ljubi' noge i dolazi na privatnu proslavu Đurđevdana!

Poziciju savremene Evrope u međunarodnoj politici i njen odnos prema univerzalnim vrijednostima humanizma/ humanosti karakterizira pometnja i odsustvo vizije. Značajan indikator takvog stanja i povod za ovaj tekst je nedavni odlazak najvišeg predstavnika EU-a u BiH na Dodikovu privatnu proslavu Đurđevdana.

Taj najviši predstavnik Evrope u BiH odlazi na noge čovjeku, privatno, koji godinama i javno sa svoje visoke političke pozicije marljivo radi na raspadu BiH, nedavno imenuje studentski dom na Palama po osuđenom ratnom zločincu Radovanu Karadžiću itd. Stoga se pitamo, s razlogom, je li posrijedi licemjerje ove evropske institucije; sarađuje li i ona, na perfidan način, s Dodikom u realiziranju njegovih destruktivnih ciljeva. Tim povodom, valja ukazati na konzistentnost evropske pogrešne politike općenito, pa i u BiH.

Naime, ovih nekoliko decenija, Evropu "vode" birokrati koji, upravo kao takvi, nemaju viziju i koji je ozbiljno dehumaniziraju u njoj samoj i u odnosu prema Drugima. To znači, konsekventno, da elita birokrata ne samo što nema viziju sigurne Evrope nego, po svemu sudeći, nije svjesna ni opasnosti kojoj izlaže temeljne evropske vrijednosti, a to znači i Evropu samu.

Ova tema je, naravno, vrlo opširna, ali ću se fokusirati na nekoliko indikatora, pored onog prvog - o Dodikovim gostima na privatnoj proslavi Đurđevdana.

Aveti terorizma

Odnos prema Ukrajini bio je stalno pogrešan jer je vodio računa prije svega o interesima SAD-a; mudro bi bilo da je Evropa snažno podržavala neutralnost Ukrajine, a ne njeno svrstavanje na samim granicama Rusije. Odnos prema muslimanskom svijetu, posebno na Bliskom istoku i u Africi, potpuno je pogrešan, jer je Evropa snažno sudjelovala u razaranju i ponižavanju cijelih društava, pa joj se sada vraća bumerang u vidu izbjegličkog cunamija i aveti terorizma prema kojem Evropa ima potpuno neadekvatan odnos: ne shvata da ga ne može poraziti jačanjem sigurnosnih službi, čak ni izvođenjem vojske na svoje ulice, već jedino mirotvornim i ekonomskim gašenjem ishodišta i motiva terorizma. Spas je u eliminiranju uzroka, a ne bavljenje posljedicama.

Već iz navedenoga može se vidjeti dvojnost, čak licemjerje evropske politike, jer ona ima jedan nivo i jednu vrstu kriterija demokratije i sloboda u sebi samoj, a drukčije prema Drugima.

No, kad se univerzalna načela jednom žrtvuju, kad se Drugi promatra kao prijetnja, ili samo kao poželjni objekt eksploatacije, a ne kao partner, onda se ta načela, neminovno, žrtvuju i u samoj Evropi, što se događa upravo ovih desetljeća. Tako smo, kao intelektualci i brižni Evropljani, dovedeni u situaciju da se osjećamo posramljenim zbog toga što naša Evropa gubi orijentaciju u temeljnim vrijednostima humanizma i elementarne principijelnosti.

Ovo se vidjelo već u njenom odnosu prema BiH devedesetih godina, pa i danas. Velike su zasluge Evrope za divljanje agresijskog fašizma u Bosni (Bosna je zemlja, a to je više od države!).

Ni danas ona nema snagu ni odlučnost da spasi Bosnu iz čudovišne daytonske konstrukcije. Ali, pogledajmo jedan naročit primjer kako slobodarska Evropa žrtvuje najviše vrijednosti humanizma, pa nas neće ni iznenaditi ta morbidna proslava Đurđevdana. Evropa (i SAD) dali su pod upravu Srebrenicu upravo onim institucijama koje su tu počinile genocid. Zamislite da se tako nešto dogodi Židovima!

No, čin žrtvovanja principa ima svoju nužnu inerciju koje Evropa, možda, nije ni svjesna. Naime, ovih dana sve srpske partije u Republici Srpskoj (a taj entitet je sazdan na masovnim grobnicama i na genocidu) okupljaju se oko jednog svoga (srpskog) kandidata za načelnika Općine (Srebrenice) u kojoj su Srbi počinili genocid, a taj kandidat slika se, ponosno, s četničkom kokardom na glavi.

Mali Haag

Iako je krajnje morbidna, ta činjenica je očekivana posljedica ranijeg paktiranja s fašističkom agresijom i praštanjem Dodiku svih destrukcijskih i anticivilizacijskih "podviga". Svi šute o tome, i o četničkom upravljanju Srebrenicom. To je poraz temeljnih vrijednosti! Dakle, stvorena je jedna konstanta u dehumaniziranju, u žrtvovanju temeljnih vrijednosti, od 1992. do danas, i nema sumnje da će se to nastaviti zato što su već učinjeni opasni presedani i zato što Evropu "vodi" kratkovidna birokratija.

Zar je onda čudno - iako smo istinski šokirani! - što se ovih dana iz evropskih centara Republika Hrvatska - doslovno i eksplicite! - ucjenjuje zabranom pristupa evropskim fondovima ako ne odustane od uvjetovanja Srbiji da odustane od svojih zakona po kome je Srbija regionalni Haag?!

Ovo je novi poraz temeljnih vrijednosti i principa u koje se Evropa stalno zaklinje. Ona zahtijeva da u Srbiji ostane zakon po kojem buduća članica Evropske unije može suditi cijeloj regiji u kojoj je upravo Srbija počinila čitav niz krvavih ratova i agresija. Ovakav zahtjev Evrope apsurdan je sa stajališta humanosti i pravičnosti općenito, ali ipak nije iznenađujući ako se ima u vidu ranije spomenuta činjenica da je Evropa žrtvovala upravo te, najviše vrijednosti u Bosni, u Srebrenici, da su njeni predstavnici tako bliski s Dodikom...

Porazi evropske humanosti 

U skladu s tim, ne trebaju nas iznenaditi ni drugi, slični ili teži porazi evropske humanosti i dosljedne borbe za univerzalne vrijednosti, ma koliko ti porazi bili teški i grubi.

Želim poentirati na sljedeći način: odnos Evrope prema zemljama na Bliskom istoku, prema Libiji, BiH i njenoj Srebrenici ili sadašnje ucjenjivanje Hrvatske, ne treba promatrati kao izolirane, nepovezane slučajeve. Riječ je ovdje, nažalost, o jednoj konstanti, o kontinuitetu. Tu su ozbiljni, pouzdani indikatori jednog izrazito negativnog stanja.

Najopasnije je iznevjeriti najviše principe i vrijednosti: humanost i pravdu. Posljedice su proporcionalno dramatične, i one ne mogu - u globaliziranom svijetu - ostati samo Drugdje, nego su uvijek, u nekoj formi, i kod Kuće.

Stoga je prirodno, iako vrlo tužno, da danas imamo sve više razloga osjećati posramljenost zbog ovakvih poraza evropske principijelnosti i humanosti ili – principijelnosti u humanosti.

Piše: Akademik Esad Duraković, član ANUBiH i Arapske akademije u Kairu i Damasku (Slobodna Dalmacija)