Prva pobuna je nastupila sa marševima antifašista u Sarajevu. Organizator je bio SDP BiH i otvoreno je iskazao činjenicu da baštini tradiciju antifašizma. Naravno, ostali su se našli uvrijeđeni. Pitanje je zašto se neke druge stranke ljevice nisu priključile ovom maršu. Recimo, zašto Bošnjaci nisu istupili jasno i glasno nacionalno u Dan obilježavanja antifašizma?
Mogao je Bakir Izetbegović napomenuti na Muslimanske rezolucije 1941. godine, ali nije. Te Rezolucije su bile prvi glas antifašizma u porobljenoj Evropi. Potpisivali su ih najugledniji Bošnjaci protiv ustaških i nacističkih progona njihovih komšija Srba, Jevreja i Roma.
Recimo, dok je u Bijeljini potpisivao Rezoluciju protiv progona Srba, Jevreja i Roma, tada mladi hafiz Abdulah Budimlija će kasnije saznati da su mu u isto vrijeme četnici u Foči brutalno klali i ubili gotovo čitavu porodicu.
Svi potpisnici ovih rezolucija muslimana Bosne i Hercegovine su progonjeni od ustaških vlasti. Neki su završili u koncentracionim logorima od Gradiške do Jasenovca. Zašto nikada niti jedna bošnjačka nacionalna partija nije stala iza ove izuzetne antifašističke prošlosti, a smeta im antifašizam SDP-a?
Srbi su prvi put, po ugledu na rusku tradiciju, u Banja Luci organizirali „Marš besmrtnog puka“. Ljudi su koračali sa petokrakama i zastavama Jugoslavije. Bilo je i previše praznina u tom maršu. Prva je, gdje su danas njihove komšije Bošnjaci i Hrvati? Ako su htjeli Jugoslaviju zašto su rušili Bosnu i Hercegovinu, koja je bila suština zajedničkog života u jedinstvenoj državi? Oni su, nažalost, htjeli veliku Srbiju, etnički čistu, pa su je i pravili na zločinu. Sadašnje iskazivanje antifašizma samo je blijeda i jadna sjenka, pokušaj da se lešu da vještačko disanje. Antifašizam je u republikama bivše Jugoslavije postao opšte mjesto za iskazivanje javne laži. Formalnost koju popunjavaju režimi.
Samo na Balkanu se može mirne duše napraviti historijska pauza od dvadesetak godina i te će godine biti one koje su pojeli skakavci. Banja Luka danas ima brojne ulice sa imenima četnika, pa su i slobodni mediji u RS-u to javno žigosali.
Na kraju svega se uz banjalučke antifašiste našao i Nenad Stevandić, koji je pod sumnjom brojnih zločina postao predmet istrage državnog pravosuđa.
Dan antifašizma je u isto vrijeme i Dan Evrope. Milorad Dodik se, javljaju mediji, sastao sa trećom ligom poraženih austrijskih desničara. Dragan Čović, koji sebe promovira u vođu puta Bosne i Hercegovine u Evropu, nije obilježio suštinski dio Dana Evrope – onaj antifašistički. Evropa je porazima desnice na svim izbornim frontovima pokazala svoje demokratsko lice i put u budućnost antifašizma. Nekim bosanskim vođama se taj novi put ne dopada.
Bosna i Hercegovina je rijetka zemlja u kojoj su nacionalističke orgije obučene u maske demokratije, pa čak i tolerancije. Već sada se na licima lidera u regionu, a ne samo u Bosni i Hercegovini, može vidjeti zbunjenost. Njihove prijetnje ratovima i katastrofama iznenada su izgubile smisao. Oni su sa posljednjim evropskim izborima završili svoje davno zakazane oružane vojne vježbe. Ali, samo oni znaju da bi bez fašizma antifašizam bio mrtav. Njihove nacije su, inače, vakcinisane od fašizma.
Šta da se radi sad kad je Evropa izabrala za njih neočekivan rasplet - mir, slobodu i prosperitet?
Treba pričati o antifašizmu, marširati za antifašizam, zaklinjati se u antifašizam. Ako ništa, treba parirati onima koji to na ovaj dan rade iskreno i sa istinskim antifašističkim uvjerenjima.