Zapaljen prije 25 godina: Dizanje Orijentalnog instituta iz pepela

Na današnji dan 17. maja 1992. godine prije tačno četvrt vijeka fosfornim granatama je zapaljen Orijentalni institut u Sarajevu. Zapaljive granate ispaljene su sa položaja Vojske RS tako da je požar nanio potpunu štetu. Ovaj gubitak se smatra najvećim kulturno-historijskim gubitkom tokom agresije 1992-1996. Uz identičnu paljevinu Vijećnice, kada je izgorjela historija Bosne i Hercegovine sa dva miliona knjiga i bogatom periodikom, piše agencija Patria.    

Orijentalni institut je počeo sa radom prije 67 godina, 1950. godine. Nakon ove barbarske paljevine Instituta u kojem su nestali izuzetno vrijedni historijski rukopisi, pristupilo se tek djelimičnoj obnovi te građe.

Do 1992. godine Arhiv Orijentalnog instituta u Sarajevu sadržavao je raznovrsnu arhivsku građu nastalu tokom višestoljetne osmanske vladavine na prostorima današnje Bosne i Hercegovine. Ovi izvorni dokumenti korišteni su za izučavanje historije Bosne i Hercegovine kao i naše kulturne baštine nastale na arapskom, turskom i perzijskom jeziku.

Originalna građa Arhiva bila je podijeljena u četiri zbirke: Manuscripta turcica, Sidžili, Zbirka tapija (dokumenata o posjedovanju zemljišta) te Vilajetski arhiv sa preko 200 000 dokumenata. Od toga je sačuvano svega osam dokumenata iz zbirke Manuscripta turcica, koja je brojala 7.165 dokumenata iz perioda od 16. do 19. stoljeća, te devet od ukupno 66 sidžila i njihovih fragmenata koji su sačinjavali zbirku sidžila (protokola mjesnih sudova) iz perioda od 17. do 19. stoljeća.

Na poslu obnove građe najviše pomoći je došlo sa velikim donacijama iz Turske. 

Današnja rukopisna zbirka obuhvata 53 sačuvana kodeksa iz ranije zbirke Orijentalnog instituta, 34 kodeksa otkupljena u periodu od 1995. do 2002. godine, te 21 kodeks koji je u sadašnju zbirku dospio kao poklon od pojedinaca i institucija iz zemlje i inostranstva.