NAKON 20 GODINA SUĐENJA Danas konačna presuda Stanišiću i Simatoviću

(Patria) - Mehanizam za međunarodne krivične sudove danas će donijeti konačnu presudu u predmetu protiv bivših rukovodilaca srbijanske Službe državne bezbjednosti Jovice Stanišića i Franka Simatovića, čime će se završiti rad Haškog tribunala na procesuiranju zločina počinjenih tokom rata u BiH. Konačna presuda Stanišiću i Simatoviću bit će prva za dužnosnike Srbije pred Hagom i stavit će pečat na karakter rata kojim je ugašena SFRJ. A taj karakter uveliko će mijenjati  političke i sve druge tokove, naročito u odnosima Bosne i Hercegovine sa Srbijom. 

Stanišić i Simatović su, nakon obnovljenog postupka, prvostepenom presudom osuđeni na po 12 godina zatvora. Vijeće je tada kada je donijeta odluka 2021. godine, konstatovalo da su odgovorni za podržavanje i pomaganje zločina u Bosanskom Šamcu, ali da nisu krivi za planiranje i naređivanje. Vijeće je također konstatovalo da su krivi po tačkama od jedan do pet.

U presudi se tada konstatovani zločini koji su srpske snage počinile na području Hrvatske, uključujući brutalna ubijanja nesrpskih civila. Vijeće navodi da su neka od ubistava počinili pripadnici "Arkanovaca".

Sličan obrazac se odvijao i u BiH, u opštinama Bijeljina, Bosanski Šamac, Doboj, Sanski Most, Trnovo i Zvornik.

Stanišić i Simatović su, prema navodima optužnice, bili odgovorni za specijalne jedinice SDB-a, koje su uključivale grupe ili pripadnike grupa poput Jedinica za posebne namjene Ministarstva unutrašnjih poslova (MUP) Srbije, Jedinice za antiteroristička dejstva (JATD) i Jedinice za specijalne operacije (JSO) poznate i kao "Crvene beretke", "Škorpiona", Srpske dobrovoljačke garde odnosno "arkanovaca" i "Arkanovih Tigrova".

Prema podacima iz treće izmijenjene optužnice, Jovica Stanišić rođen je 30. jula 1950. u Ratkovu u Srbiji. Godine 1975. počeo je da radi u Službi državne bezbjednosti Ministarstva unutrašnjih poslova Srbije. Do kraja 1991. godine nalazio se na položaju zamjenika načelnika Državne bezbjednosti (DB), a de facto je bio prvi čovjek DB-a i prije zvaničnog imenovanja na dužnost načelnika, odnosno šefa, na kojoj se nalazio od 31. decembra 1991. do 27. oktobra 1998. godine.

Franko Simatović zvani Frenki rođen je 1. aprila 1950. u Beogradu. Počeo je da radi 1978. u DB-u, gdje je na raznim poslovima radio do 2001. godine. Najprije je radio na kontraobavještajnim poslovima, a zatim je prešao u novoosnovanu Upravu za obavještajne poslove, takozvanu Drugu upravu, gdje je bio komandant Jedinice za specijalne operacije Državne bezbjednosti. Tokom cijelog perioda na koji se odnosi optužnica, kako se navodi, Simatović je djelovao po ovlaštenju Jovice Stanišića.

Simatović i Stanišić su uhapšeni 13. marta 2003. godine u Srbiji. Simatović je prebačen u Međunarodni krivični sud za bivšu Jugoslaviju (MKSJ) 30. maja, a Stanišić 11 dana kasnije.