Lavić: Zarobljenici u 'pećini' etnopolitike

Piše: Prof.dr. Senadin Lavić

Nedavno je Muhamed S. Mujkić objavio knjigu pod naslovom Falsifikovana istorija republike srpske. Iluzija o državi u državi (Brčko: Gama, 2022) u kojoj je dezavuirao cinizam promašenih biografija, uzaludnost pojedinih egzistencija, pervertiranost ljudskog djelovanja, bolest  velikosrpstva, odanost laži ili, malo preciznije, prevaru koju nam podmeću Nenad Kecmanović i Čedomir Antić. U ovoj knjizi-odgovoru Mujkić je strpljivo, odgovorno i detaljno proveo razarajući désavouer – opovrgavajuće-rakrinkavajući poduhvat! Ko još može povjerovati u Kecmanović-Antićevu konstrukciju srpstva, u besramnu forgery, Fälschung, krivotvorinu, na ovim prostorima od desetog stoljeća? Najvjerovatnije, niko ozbiljan i obrazovan! Pa, to je bolesna karikatura jedne pervertirane ideologije velikosrpstva. Ali oni nisu napisali knjigu Istorija republike srpske radi ozbiljnih čitača i naučnih činjenica. I tu počinje agonija, morbidna velikosrpska agonija…

Oni pišu knjigu da bi “srpski” interpretirali povijest, da bi joj dali “srpsko” značenje i sadržaj, da bi je urezali u glavu običnih ljudi kao “srpsku”, da bi Bosnu srbizirali i predstavili kao “srpsku”, da bi tako prevarili bosanskohercegovačke srpsko-pravoslavne građane i da bi im stvorili iluziju o “srpskoj državi” u Bosni. Osnova njihovog “poduhvata” je velikosrpstvo, dakle, nije nauka i nisu argumentirane činjenice. Oni, ustvari, podređuju nauku srpstvu, pa onda u toj “logici” podređivanja i potčinjavanja ispada da je srpstvo prava nauka i da se zbog srpstva može sve reinterpretirati i prilagoditi. S takvim uvjerenjem i nakanom se onda oblikuje cjelokupna kulturna sadržina, sve djelovanje srpskog bića, na način da je dozvoljeno lagati, varati, obmanjivati, vrijeđati, podvaljivati, ubijati, silovati, rušiti… Kada se napusti etička osnova mišljenja i djelovanja, onda sve epistemičko postaje suspektno i može biti razoreno.

Iz toga se pokreće totalna perverzija koja cijeli srpski narod pokušava “začarati” i držati u interpretacijskoj magli ili u zanosu koji je laž. Tu veliku ulogu u povijesti od 19. stoljeća igraju hegemonijska politika, falsificirajuća znanost, književne izmišljotine i militantno svetosavlje (Crkva Srbije) koje stvara dojam herojske povijesti “nebeskog naroda” na čijoj je strani i sam Bog. Dakle, metod velikosrpstva je vrlo prost. Prema interesu Srbije se konstruiraju “nesumnjive istine” i onda se one provode tako da postanu obavezan dio politike, pravnog “mišljenja”, znanosti, zdravorazumskog prepričavanja, svakodnevnog brbljanja, uvjeravanja i potčinjavanja. Često je u povijesti 20. stoljeća srpstvo ostvarivalo svoje “istine” argumentom sile, pokolja, ratnog zločina i progona Drugih. Prvo je trebalo “raščistiti” s Hrvatima, a onda s drugima!

Dok N. Kecmanović, D. Tanasković, Č. Antić, S. Antonić and com. rade za novce propagandu i satanizaciju bosanstva, muslimana, “islamskog fundamentalizma”, “deklaracija”, “tamnog vilajeta”, “bijelih spavača”,  “džihadlija”, “ustaša” i tako redom, producirajući najpoganije stranice nacijskog srpstva i velikosrbijanskog cinizma iza kojeg se kriju hulje i perverzni bolesnici, Bosna se nezaustavljivo uzdiže u vlastitom osvješćenju kao pobjednica nad veleizdajnicima, krvnicima, zločincima, psihopatama. Bosna je neupitna! Ali, povijest je bolna…

Jugoslavija se raspala na opreci između Srba i Hrvata, koja je trajala decenijama, a onda su i Srbija i Hrvatska pokušale otkinuti dio Bosne i uvećati svoju teritoriju. Norbert Mappes-Niediek je čak naglasio da mržnja između Srba i Hrvata nije bila jasna, ali su se sudarali zbog vlasti, nemilosrdno i razorno. “(…) Nije postojala nekakva predodžba o posebnosti prirode bilo jednog bilo drugog naroda. To su narodi bez svojstava. Njihova suprotstavljenost je politička, a ne kulturna”. (Norbert Mappes-Niediek: Die Ethno-Falle. Der Balkan-Konflikt und was Europa daraus lernen kann. Berlin: Christoph Links Verlag, 2005, str. 41.) Na ovom tragu, a u okviru ulaska u postkomunistički okvir, Srđa Popović je predložio vrlo znakovitu obavezu za dva naroda koja su rascijepila Jugoslaviju. On je učestvovao na sastanku hrvatskih i srpskih intelektualaca, održanom u Klubu sveučilišnih nastavnika u Zagrebu gdje je rekao sljedeće: “Namesto kolektivnog ispisivanja iz komunizma, mi se moramo, unutar svojih naroda, suočiti jedni s drugima. Jer mada je gola represija u osnovi revolucionarnog komunističkog eksperimenta, mada je društveno biće, da se poslužim jednom brutalnom metaforom, silovano, u tome su neki našli i svoju korist i svoje zadovoljstvo.

Ne zalažem se za antikomunistički revanšizam, ali dok se srpski i hrvatski narod ne suoče sami sa sobom, dok ne dožive svoju istorijsku katarzu, koja seže i pre 45. godine, oni se neće vratiti u istoriju, u vreme i međunarodnu zajednicu. Sistem, naime, nije počivao samo na represiji, već, naročito u svojim kasnijim fazama, i na kolaboraciji, korupciji,  intelektualnoj kapitulaciji, gluposti, konformizmu.” (Srđa Popović, “Šta sam rekao: strah od sebe”, Vreme, Br. 1, 29. oktobra 1990; https://www.vreme.com/uncategorized/sta-sam-rekao-strah-od-sebe/) U 19. stoljeću ni jedni ni drugi nisu imali oblikovan koncept nacije. Religija im je bila identitetni stožer iz kojeg su izgradili posebnost. Od druge polovine 19. stoljeća kreće proces nacionaliziranja naroda i on pogađa Bosnu. Nacionalni pokreti Srba i Hrvata su uneseni u Bosnu, isto kao i rat 1990-ih. To je stvorilo pravi haos u društvenoj strukturi. Bosna je postala poprište političkih okršaja i pravih militarnih borbi u kojima je veliku cijenu plaćalo njezino stanovništvo. Između mnogih podstrekača rata očigledno je u Srbiji i širom bivše Jugoslavije “Šešelj povukao deklasirane, najprimitivnije slojeve” – kako kaže B. Bogdanović – “koje ima svaki narod na svijetu i koji se u ovakvim vremenima razbuđuju.” (Bogdan Bogdanović, Glib i krv, Beograd, 2001.)

Čega god se dohvate prve šubare srpstva D. Ćosić, D. Tanasković, N. Kecmanović , M. Bećković i njima slični to postane besmisleno i populizmom trivijalizirano, jer polazište njihovih “epistemičkih” objava o srpstvu nije etičko, humano i povezujuće. Oni razaraju srpsko biće kao karcinom nacijskog cinizma ili kao samouništavajuće zlo. Ono “znanje” koji oni plasiraju u javnosti  potaknuto je zlom namjerom, nemoralom, obmanjivanjem i stvaranjem lažne slike povijesti. U njihove mitove o srpstvu više niko bitan ne vjeruje osim nekoliko interesom vezanih nacionalističkih grupacija koje su pogubni odjek 19. stoljeća u paganskoj perverziji našeg vremena.

Mitovi Crkve Srbije i velikosrpstva su dezavuirani destruktivnim i zločinačkim pohodom Miloševićevog režima kroz krajolik nestajuće Jugoslavije, koji je srpstvo, kao monstruozno rušenje Drugačijeg, izložio detaljnom pogledu savremenog svijeta i zaprepaštenju pred zločinima koji su iza njega ostali 1990-ih godina. Samo u izopačenoj svijesti moguće je “igrati kolo” i “veseliti” se (“veseli se srpski rode”) nad mrtvim tijelima Bošnjaka, Albanaca ili Hrvata dok njihove kuće gore. Otužni miris spaljenih ognjišta i blesava pjesma nad njima oblikuju estetiku užasa proizvedenu u radovima “srpskih intelektualaca” koji, zaleđeni u vlastitom nemoralu, ne mogu pronaći izlaz iz nacijske pećine u kojoj su već odavno samoizolirani. Oni vide samo sjene na zidu pećine koje promiču, kako je to Platon govorio, i nikada se ne primaknu onome što je noeton topon (sfera umnog). Ti zarobljenici u “pećini” velikosrpskog cinizma sami sebi stavljaju okove mitovima koje proizvode i pripovijedaju u vlastitoj zatočenosti. Kada se pojavi neki Sokrat među njima da ih oslobodi od okova i izbavi iz mraka neznanja, oni ga osude na smrt i ubiju!

U scenariju velikosrpske hegemonije srpstvo je projicirano kao nadređeno svemu što od 19. stoljeća biva priređeno kao puki dio velikosrpskog nacrta.  Na osnovu čega ili po kojem razlogu je nešto takvo moguće? Tu, naravno, nema nekog racionalnog i povijesno-istinitog razloga da se sva populacija velikog dijela Balkana podvede pod srpstvo izuzev političke zamisli srpske hegemonije kao samoumišljaja. U tom nacrtu podređivanja drugih naroda pod srpstvo prepoznaje se nerealna percepcija i oholost. Hrvatski katolički identitet se ne može podrediti srpstvu na osnovu vjere i tu nastupa problem. Bosanski narod muslimanske vjere, Bošnjaci, također, ne može biti podređen srpstvu na osnovu vjerske razlike i oni su svoji u svakom času bez obzira na moguće “preletače”. To već znaju i Dositej Obradović i Vuk S. Karadžić u 19. stoljeću. Iz te razlike i nemogućnosti da se pod srpstvo podvedu katolički i muslimanski dijelovi stanovništva konstruiraće se neprijatelj kojeg treba uništiti da bi se nacrt srpstva ostvario.

Posebna slika velikosrpskog nemorala je ona iz 1997. godine kada je Matica srpska u Novom Sadu okupila srpsku intelektualnu “klasu” oko Deklaracije kojom se poziva internacionalna javnost da Haški tribunal odmah prekine istražni postupak protiv Radovana Karadžića. Tu Deklaraciju, podršku Radovanu Karadžiću i njegovima “radovima” u Bosni, potpisalo je šezdesetak srpskih znanstvenika, akademika, univerzitetskih profesora, umjetnika, pisaca, novinara, a među njima je bio i patrijarh Crkva Srbije – Pavle. Svi oni bez srama i moralnih dilema izražavaju podršku “djelima” Radovana Karadžića! Dakle, pristaju na laž, obmanjivanje, varku, krivotvorenje, zločine i skrivanje istine. Naravno, to uopće nije slučajno. Karadžić je samo jedan od brojnih izvođača srpskog nacrta hegemonije i relegiranja Drugih s zacrtanih prostora hegemonije.

Epoha srpskog nacionalizma morala je “izmisliti” povijesne i kulturne činjenice na kojima bi mogla izgraditi jedinstvenu i homogenu “srpsku naciju”. Stoga se činilo u prostom nacionalnom zanosu da je sve dozvoljeno. Stvaranje mitskih naracija oslobađalo je maštu i izmišljanje do neslućenih razmjera. “Kosovski mit”, – kaže M. Popović – “dobio je centralno mesto u duhovnom životu srpske inteligencije u XIX veku. On živi izvan poezije: kod političara, oficira, naučnika, profesora, umetnika, sveštenika, lekara, trgovaca, zanatlija, a naročito kod studenata i đaka. Vremenom, postaje sastavni deo njihove nacionalne ideologije. Vremenom kosovski mit će postati duhovni most između inteligencije i još živih izdanaka boga Vida u našem patrijarhalno-herojskom svetu”. (Popović, Miodrag, Vidovdan i časni krst. Ogled iz književne arheologije, Četvrto izdanje, Beograd: XX vek, 2007, str. 164.) Samo u srpskom mitu izmišljeni kosovski “junak” Miloš (K)Obilić handžarom raspara osmanskog sultana Murata na Kosovu polju! “Promovisanje nacionalne svesti” – kaže Miloš Bogdanović – “utemeljeno je na osvešćivanju u međuvremenu zapostavljenih nacionalnih vrednosti ― srpskog jezika, srpskog pisma, srpskih imena, srpske vere, srpske zemlje, srpskog porekla i srpskog karaktera.

Pothranjivanje sujetnog Ega, utemeljeno je, igrom slučaja, na sve samim zabludama: jezik kojim govorimo izmenjen je dinarizacijom i mediteranizacijom pod uticajem starosedelaca Balkana u različite, nekad između sebe čak teško razumljive dijalekte. Samo ćirilično pismo je semitskog a ne srpskog porekla. Svoje izvorne slovenske vere odrekli smo se pod uticajem tri nove vere koje nismo izabrali svesno i dragovoljno, već pod uticajem grčkog, rimskog i turskog političkog uticaja. Izvorno slovensko genetsko poreklo nam je sačuvalo svega oko desetak procenata stanovništva zapadnog Balkana. Svetinje ― što god proglasimo svojom svetinjom, to ubrzo izgubimo, pa se može reći da su naše svetinje jedan od najvećih izvora naših nevolja. Čak i naš karakter nije izvornog slovenskog porekla, već smo ga formirali pod velikim uticajem zatečenih starosedelaca Balkana… Različiti kulturni uticaji su podelili ljude između sebe na nacionalnoj i verskoj osnovi, pa možemo li jednog Srbina, Bošnjaka ili Hrvata ili jednog pravoslavca, muslimana ili katolika više ili manje ceniti na osnovu nacije, vere i kulture koju sam nije izabrao svojim dragovoljnim izborom, već mu je nametnuta jakim kulturnim, političkim i verskim uticajem?”. (Bogdanović, Miloš, Prokletstvo nacije, Beograd, 2011, str. 62.)

Velikosrpske agenture i papagaji “srpskog sveta” opsjedaju javni prostor svojim prostačkim  nebulozama, a istovremeno ujedinjeni sa slikama “ruskog svijeta” pokušavaju Bosnu otkinuti od Evrope i povijesnog evropskog svijeta života u koji pripada. Napokon, umjesto pothranjivanja etnonacijskog ega “tri naroda” trebaju shvatiti samo jednu stvar – Bosna je bosanska!