Popis u Crnoj Gori: Umjesto poštovanja preporuka EP, novi obračun zvaničnika sa međunarodnom zajednicom

Piše: Nevena Kovačević

Evropski parlament usvojio je prije nekoliko dana rezoluciju o Crnoj Gori, zajedno sa
amandmanima koji se odnose na predstojeći popis stanovništva, čije je održavanje planirano za period od 1. do 15. novembra.

Amandmane su podnijeli izvjestilac EP za Crnu Goru Tonino Picula i poslanik iz reda socijalista Pedro Markes.

Poruke evropskih parlamentaraca jasne su i nedvosmislene - davno zakašnjeli popis treba odložiti i taj proces sprovesti u skladu sa međunarodnim i EU standardima, tek nakon završetka političkog zastoja, odnosno izlaska zemlje iz duboke političke i institucionalne krize. Sugerišu i da popis stanovništva ne smije biti korišćen za produbljivanje društvene polarizacije.

Iako je rezoluciju Evropskog parlamenta podržalo čak 529 poslanika, ovaj dokument, po svemu sudeći, za crnogorske zvaničnike nema baš nikakvog značaja. Umjesto poštovanja preporuka u vezi sa odlaganjem popisa, sa najviših državnih adresa uslijedile su oštre i neprimjerene poruke, upućene izvjestiocu Toninu Piculi.

Najprije je, dan uoči predstavljanja izvještaja o Crnoj Gori i usvajanja rezolucije koja obuhvata i pitanje popisa stanovništva, predsjednik države Jakov Milatović, komentarišući Piculine stavove, kazao kako ne bi volio da je on mikrofon lokalnih političara iz Crne Gore.

Predsjednik je građanima i građankama poručio da je najavljeni bojkot nezakonit, implicirajući time da bi oni koji se odluče na taj korak mogli biti izloženi prekršajnim sankcijama, iako takva odredba nije predviđena niti Ustavom, niti Zakonom o popisu stanovništva, domaćinstava i stanova.

No, predsjednikove neutemeljene tvrdnje, zasnovane na nepoznavanju propisa države kojom predsjedava, vrlo brzo su demantovane od strane uglednih pravnika i predstavnika stručne javnosti.

O rezoluciji EP govorilo se i na jučer održanoj sjednici Vlade u tehničkom mandatu. Tehnički premijer Dritan Abazović uputio je evropskim partnerima direktnu poruku - ne
interesuje ga šta o popisu misli međunarodna zajednica. Iako je ustvrdio da se takav stav odnosi i na region, nedavni sastanci sa patrijarhom Srpske pravoslavne crkve tokom njegovog boravka u Podgorici, te predstavnicima srpskih vlasti, jasan su demant navedene tvrdnje, te indikator onoga što odavno znamo - Abazović će do posljednjeg dana
u premijerskoj fotelji biti vjeran zvaničnom Beogradu.

Ministar finansija Aleksandar Damjanović, kazao je da će popisa biti, te da Tonino Picula
pokušava progurati neobavezujuću rezoluciju. Iako je tačno da rezolucija EP nije pravno obavezujući dokument, njeno poštovanje u demokratskom društvu, sa Vladom koja slijedi politiku EU, bilo bi neupitno.

No, znajući da je Abazovićeva Vlada odlučna u namjeri da izvrši nalog odavno dobijen iz
najbližeg susjedstva, ne čudi ignorisanje upozorenja koja stižu iz Evrope. Nije ni prvi, a ni posljednji put da se konstruktivne kritike i dobronamjerne preporuke prećutno
posmatraju. Međutim, ono što suštinski zabrinjava, jeste odgovor državnih zvaničnika, koji, bez dileme predstavlja otvoreni obračun sa predstavnicima međunarodne zajednice, nalik na govore vrhovnog im zapovjednika Aleksandra Vučića i njegovog ideologa Slobodana Miloševića.

Poslušnički nastrojena vlast, neočetničke kampanje, težnje ka promjeni etničke strukture i ukidanju jedne nacije, kao uvod u proces teritorijalnog rastakanja - scenario mračnih devedesetih, sa promijenjenim dirigentom i bolje zamaskiranim izvršiocima.

Koordinisano i sve agresivnije djelovanje srpskih i crnogorskih prorežimskih medija i Srpske pravoslavne crkve, praćeno netransparentnim postupanjem institucija, te imenovanjem članova popisnih komisija i popisivača po rodbinskoj i partijskoj liniji ima samo jedan cilj - manipulativno prikupljenim i statistički nesređenim podacima Crnogorce svrstati u red manje brojnih naroda u sopstvenoj državi.

Abazović se, nesumnjivo, pokazao kao najuspješniji misionar politike velikosrpskog
nacionalizma, uspješniji čak i od onih kojima je takva politika decenijama jedini programski princip.

Odgovornost prebacuju na Spajićevu Vladu

Tokom sjednice Vlade, raspravljalo se i o inicijativi nacionalnih savjeta manje brojnih naroda, koji su takođe zahtijevali odlaganje popisa, te je donekle korigovan stav i u odnosu na rezoluciju Evropskog parlamenta.

Naime, premijer i pojedini ministri su, naknadnom pameću, došli do zaključka da bi inicijative o odlaganju popisa možda ipak trebalo razmotriti, ali bi se takvom procjenom, saglasni su, trebala baviti naredna Vlada.

Vodeći se navodnim neustavnim planom novoformirane većine - da se 26. oktobra održe dvije skupštinske sjednice, tako što će na prvoj izabrati Andriju Mandića za šefa parlamenta, nakon čega će on zakazati drugu sjednicu na kojoj bi se birala nova izvršna vlast, tehnička Vlada pokušava prebaciti lopticu u tuđe dvorište.

No, budući da potencijalna Spajićeva Vlada nije učestvovala u pripremi popisa, upitna je i mogućnost odlučivanja o njegovom odlaganju.

A o stavu novoformirane Vlade suvišno je i polemisati, znajući da će, iako njom formalno
rukovodi pokret Evropa sad, kontrolna palica biti u rukama koalicije Za budućnost Crne Gore, te da njihova prvobitna manjinska podrška suštinski odražava vrijednosnu orijentaciju nove izvršne vlasti, sastavljene od dominantno prosrpskih partija, te predstavnika Albanske alijanse i Albanskog foruma, koji su ipak prihvatili ponuđene pozicije.
I dok opozicija odlučno poziva na pribjegavanje legitimnom bojkotu popisa bez kontrolnih mehanizama i učešća opozicije u radu popisnih komisija, a građani nastavljaju sa protestima, tridesetoavgustovci mirno posmatraju tekuće procese.

No, oštrina poruka koje su dio kampanja u susret popisu ipak ukazuje na izvjesnu dozu
pesimizma u redovima ljubitelja rusko-srpskog svijeta.

Uvidjevši da iskra nesalomivog crnogorskog otpora ipak počinje sijati, revizionisti su sve
agresivniji i glasniji, jer - dok je i trunke građanskog u temeljima države, teorija o Crnoj Gori kao kompenzaciji za izgubljeno Kosovo, u praksi neće biti moguć i jednostavan proces, uprkos naporima svih koji učestvuju u njenom ostvarenju.