Iz Rs-a tvrde da neće provoditi odluku Ustavnog suda BiH: Visoko obrazovanje i studenti između nadležnosti entiteta i države

(Patria) - Ustavni sud BiH na sjednici 29. septembra poništio je desetak članova i tačaka Zakona o osiguranju kvaliteta u visokom obrazovanju Republike srpske, koji je donesen 2020. godine, jer su u suprotnosti s Ustavom BiH i državnim Okvirnim zakonom o obrazovanju, koji je donesen 2007. godine.

Iz Republike srpske ne prestaju napadi na Ustavni sud BiH nakon ove odluke. Nadležni navode da će se u ovom slučaju držati odluka NSRs o neprimjenjivanju odluka Ustavnog suda BiH. Potvrdio je to i resorni ministar obrazovanja Željko Budimir i direktorica Agencije za visoko obrazovanje Rs Biljana Vojvodić čije se nadležnosti preklapaju sa državnom Agencijom za razvoj visokog obrazovanja i osiguranje kvalitete BiH.

Pitanje obrazovanja jeste u nadležnosti entiteta u Republici srpskoj te deset kantona u Federaciji BiH i Brčko distriktu kao posebne administrativne jedinice. Međutim, državna Agencija za razvoj visokog obrazovanja formirana je 2008. godine, godinu nakon Okvirnog zakona o visokom obrazovanju donesenom 2007. godine sa jasno preciziranim nadležnostima.

Entitet Rs svoju agenciju za visoko obrazovanje formirao je 2011. godine.

S obzirom na Okvirni zakon na nivou BiH, zakoni na nižim nivoima se trebaju prilagoditi. No, u ovom slučaju Agencija za visoko obrazovanje Rs radila je uporedo sa državnom, podnosila zahtjeve za članstvo u međunarodnim organizacijama, predstavljala entitet van BiH, što je stvaralo konfuziju i kod brojnih evropskih partnera.

Izvori Patrije iz državne agencije (HEA) kažu da je takva situacija stvarala privid da državna agencija ne postoji, odnosno da je riječ o dvije agencije iz BiH jer su se uporedo pojavljivali i predstavnici Agencije iz Rs-a.

Također, Ustavni sud BiH je poništio odredbe da entitetska agencija za visoko obrazovanje preporučuje izdavanje dozvole za rad visokoškolskoj ustanovi, provodi postupak akreditacije fakulteta, studijskih programa, propisuje standarde za osiguranje kvalitete. No, iz ove agencije navode da će nastaviti sa radom i da neće poštovati odluke Ustavnog suda BiH.

"Agencija se u svom radu od osnivanja 2011. godine do danas suočava sa permanentnim pokušajima osporavanja nadležnosti u oblasti obezbjeđenja kvaliteta u visokom obrazovanju i prenošenja istih na nivo institucija Bosne i Hercegovine, te i ova politička odluka Ustavnog suda predstavlja nastavak tih pokušaja. Dosljednom primjenom zakonskih akata i međunarodnih standarda u ovoj oblasti, Agencija se uprkos svemu pozicionirala u Evropskom prostoru visokog obrazovanja kao respektabilna institucija u oblasti obezbjeđenja kvaliteta o čemu govore postignuća Agencije na međunarodnom planu i članstva u ENQA (pridruženi član), CEENQA i INQAHEE. Agencija će u narednom periodu nastaviti da obavlja svoju djelatnost u skladu sa zakonima i propisima Republike Srpske i BiH, te međunarodnim standardima u oblasti obezbjeđenja kvaliteta", saopćeno je 29. septembra iz Agencije.

Ustavni sud BiH poništio je odredbe zakona i u dijelu koji govori o tome da entitetska agencija provodi postupak priznavanja inostranih kvalifikacija (diploma).

No, Agencije za visoko obrazovanje Rs ističe da je Ustavni sud BiH donio političku odluku te se pozivaju na odluku NSRs o neprimjenjivanju odluka Ustavnog suda BiH.

Iz Agencije za razvoj visokog obrazovanja i osiguranje kvaliteta BiH nisu se oglašavali o ovoj odluci, a zbog specifičnosti sastava Upravnog odbora Agencije jasno je i da nema jedinstvenog stava.

Nadležnosti državne agencije su, pored ostalog, utvrđivanje kriterija i davanje preporuka za akreditaciju, vođenje registra akreditiranih fakulteta i univerziteta, utvrđivanje standarda kvalitete studija, ali i predstavljanje BiH u međunarodnim organizacijama za kvalitetu, odnosno sve ono što je entitet Rs naknadno regulirao svojim zakonom.

Nacionalni disbalans u državnoj agenciji

Kada je riječ o Agenciji za razvoj visokog obrazovanja i osiguranje kvaliteta BiH čije je sjedište u Banja Luci, evidentan je nacionalni disbalans.

U zadnje dvije godine u Agenciji su zaposlena samo dva državna službenika. U ovoj agenciji najviše je uposlenika srpske nacionalnosti a najviše ih je i na rukovodećim pozicijama. Već 15 godina nijedan Bošnjak nije unaprijeđen na šefovsku poziciju, a o tome nisu vodili računa direktori ove Agencije.