Dok Evropa prihvata i njeguje razlike: Balkanci loše tretiraju jezike svojih komšija

Evropa ne dozvoljava diskriminaciju, po bilo kom osnovu, pa i po pitanju prava na jezik. Ona poštuje kulturne, vjerske i jezičke raznolikosti. Bosanski jezik je u brojnim evropskim istraživanjima, analizama i planskim dokumentima više od deceniju ozbiljno zastupljen, piše novinska agencija Patria.        

Nažalost, zemlje bivše Jugoslavije u svojim Ustavima ne tretiraju u svim slučajevima jednakopravno jezike svojih nacionalnih manjina. Ponekad je vidljivo da se te zemlje prema kolektivnim pravima nacionalnih manjina ponašaju selektivno i sa primjesama političkih stereotipa iz prošlosti.

Srpski, hrvatski jezik i prava

Ustavi Srbije i Hrvatske su gotovo identični po tretmanu jezika i pisma većinskog i njihovih manjinskih naroda.

U članku 12. Ustava Republike Hrvatske stoji: „U Republici Hrvatskoj u službenoj upotrebi je hrvatski jezik i latinično pismo“.

„U pojedinim lokalnim jedinicama uz hrvatski jezik i latinično pismo u službenoj uporabi mogu se uvesti i drugi jezik, te ćirilično ili koje drugo pismo pod uvjetima propisanim zakonom.“

O kakvom se poštovanju zakona govori vidjelo se na protestima u Vukovaru prilikom postavljanja dvojezičnih natpisa na ćirilici.

Na drugoj strani  u  članu 10. Ustava stoji da su „u Republici Srbiji u službenoj upotrebi srpski jezik i ćirilično pismo. Službena upotreba drugih jezika i pisama uređuje se zakonom, prema Ustavu.“

„Po ovom zakonu u jedinicama lokalne samouprave, gdje žive pripadnici manjina, njihov jezik i pismo mogu biti u ravnopravnoj službenoj upotrebi i to će stajati u statutu.“   

Ako neko i pogleda Zakon o upotrebi službenog jezika i pisma u Republici Srbiji, vidjeti će da su magijski brisani članovi koji govore o latiničnom pismu. Kažu da su odstranjeni iz Zakona nakon demonstracija u Vukovaru. Apsurd je upotpunjen: hrvatska i srpska politika ostvaruju svoja demokratska dostignuća monitoringom iz jednog u drugo dvorište.

Bosanski ravnopravan u Crnoj Gori i na Kosovu

U Sloveniji su, u članu 64. Ustava, jezička prava data mađarskoj i italijanskoj manjini. Premda se u evropskim dokumentima govori da bosanskim jezikom govori značajan broj građana Slovenije.

U Ustavu Republike Kosovo, u članu 5, „službeni jezici su albanski i srpski. Turski, bosanski i romski imaju stastus službenih jezika na opštinskom nivou ili će biti korišteni kao službeni na svim nivoima u skladu sa zakonom.“

U Crnoj Gori, u članu 13. Ustava „službeni jezik je crnogorski, ćirilično i latinično pismo ravnopravni. U službenoj upotrebi su srpski, bosanski, albanski i hrvatski jezik.“

U Bosni i Hercegovini Ustav zabranjuje bilo kakvu diskriminaciju, pa i jezičku, a daje sva ljudska prava poštujući evropske konvencije. Bosanski jezik je negiran i diskriminiran u manjem bh. entitetu.

Iz evropskih demokratskih krugova ne razumiju i ne prihvataju stavove o bosanskom jeziku koji dolaze iz Republike Srpske. Evropa želi pomoći  ljudima iz različitih kultura da razumiju jedni druge u višejezičnoj, multikulturalnoj Europi.

Iako nacionalne vlade određuju pravni status jezika, Evropska komisija održava otvoreni dijalog i ohrabruje jezične raznolikosti u najvećoj mogućoj mjeri.