Suđenje Đakiću i Kajtaziju: Akcija spašavanja brčanske enklave

U Sudu BiH održano je suđenje u procesu protiv optuženog Mensura Đakića nekadašnjeg komandanta u 108. brčanskoj brigadi i borca Begzada Kajtazija. Još jedan sudski čin je održan pred Sudskim vijećem na čijem je čelu sudinica  Džemila Begović. Đakić je bio komandant Prvog bataljona 108. brigade HVO-a, a Kajtazi običan borac pete čete ove brigade. Brčanska 108. je samo oko dvadesetak dana bila vođena kao brigada HVO-a, a onda je preimenovana u 108. brigadu TO RBiH.

Naselje Bukvik je od početka rata, 1. maja pa sve do 15. septembra 1992. bilo u rukama Karadžićevih Srba. Brčko je četiri i po mjeseca bilo odsječeno od Tuzle i ostatka teritorije. Narod u enklavi je počeo gladovati i municije za opstanak je gotovo nestalo. Stotine ranjenih boraca i građana Brčkog su se morali prema Tuzli i u tuzlanske bolnice prebacivati preko gudura Majevice i to pješke i na nosilima, jer su putevi uglavnom vodili kroz duboko posavsko blato. Približavala se prva ratna zima i  brčanski vojni komandati su riješili da se probiju preko Bukvika i deblokiraju slobodnu teritoriju. Poznato je da su u tri navrata komandanti 108. brigade Brčko tražili i, kako oni tvrde, molili za pregovore sa  rukovodstvom SDS-a, prije svega sa Boškom Maričićem, jednim od vojnopolitičkih lidera brčanskih Srba. Svaki put su energično odbijeni.

U naselju Bukvik je prije početka napada na Brčko formiran ratni bukvički štab paravojne srpske jedinice sa osam vodova (u ovom i susjednim srpskim selima) i 17 odjeljenja, kojim je komandovao isti broj komandira vodova i
odjeljenja, i u koje je bilo mobilisano oko 400 pripadnika i vojnih obeznika srpske nacionalnosti. Bikvik je bio prvo naselje i posebno mjesto za obuku novih regruta u srpsku paravojsku.

Akcija 108. je krenula 15. septembra. U ovoj vojnoj opraciji je zarobljeno ogromno naoružanje, kojim se kasnije naoružao kompletno jedan novi bataljon 108. brčanske brigade.  Pored ostalog, prema izvještajima medija,
zarobljena su četiri teška mitraljeza, nekoliko ručnih bacača i oko 150 do 200 automatskih pušaka, te ogromne količine municije, bombi i eksploziva.

O žestini borbi za Bukvik govori i činjenica da je poginulo pet pripadnika Prvog bataljona 108. brigade, među njima Ferhat Pitnjaković Pitnjak, zamjenik komandanta Mensura Đakića, dok su dva borca teško ranjena. Đakiću i Kajtaziju se na teret stavlja da su krivi za ubistvo tri ranjena civila, koji su bili u improvizovanoj vojnoj bolnici, u privatnoj kući u Bukviku. Za tri ubijena navodno civila se prema izvještaju sudskog vještaka iz RS Željka Karana rečeno da su dvojica bila obučena u djelimične vojne uniforme, dok je treći bio u civilnoj odjeći. Ključni svjedok tužilaštva je tvrdio da je jedan od boraca Prvog bataljona 108. brigade pucao iz puške M-48, redom u tri ranjenika.

Karan je sačinio nalaz za pet ubijenih lica iz Bukvika 1998. godine: Živan Radić, Savo Veselinović i Vlajko Purić, te dvije žene Milka i Radojka Brestovački. Za tri muškarca se u izvještajima Armije RBiH tvrdi da su bili naoružani i pucali na pripadnike 108. brigade. Begzad Kajtazi se tereti da je ubio dvije ženske osobe.

Advokat Mensura Đakića Osman Mulahalilović je upozorio na nelogičnost da se za M-48 koriste meci 7,9 mm, dok je sudski vještak Željko Karan tokom obdukcije našao metak 7,62 u jednom od ubijenih. Vještak Karan je tokom
obdukcije evidentirao da su ubijeni bili sa polomlejnim kostima, što znači pod rafalnom paljbom, pa je ovo svjedočenje, navodno ključnog svjedoka, postalo neuvjerljivo. Naime, M-48 ima samo pojedinačnu paljbu.

U nastavku suđenja 17. novembra odbrana odbrana će početi izvođenje svojih svjedoka.