Odnos prema muslimanima i Jevrejima: Evropa i dalje podijeljena na istočni i zapadni blok

Piše: Haris Ljevo

Studija koju je proveo nezavisni Pew Research Center iz Washingtona pokazala je da se Evropa nalazi u ogromnom ideološkom rascjepu. Podjela se posebno izražena kada su u pitanju odnosi prema muslimanima, Jevrejima, ali i homoseksualcima.  

Iako je Berlinski zid srušen davne 1989. godine, istraživanje Pew Research Centra pokazuje da zid u glavama ljudi u Evropi još uvijek postoji. Najveći razdor između stanovnika zapadne i istočne Evrope ogleda se u odnosu prema muslimanima.

Najveću spremnost da prihvate muslimana kao člana porodice imaju Holanđani. Čak 88 posto Holanđana na ovo pitanje da li bi prihvatilo muslimana za člana porodice, naprimjer sklapanjem braka, odgovorilo je potvrdno. Slično mišljenje imaju Norvežani s 82 posto. Odmah uz Holandiju i Norvešku su Danska 81 posto, Švedska 80, Belgija 77, Španija 74, Portugal 70, Francuska i Finska po 66 posto. Njemačka i Austrija su u sredini sa 55 posto građana koji bi prihvatili muslimana kao člana porodice.

S druge strane, najneraspoloženiji prema muslimanima su građani zemalja istočne Evrope. Samo sedam posto građana Armenije ne bi imalo ništa protiv toga da primi muslimana u porodicu. Odmah iza Armenaca su Česi sa 12 posto, Bjelorusi i Litvanci po 16, Gruzijci 17, Latvijci 19, dok je 21 posto Mađara naklonjeno prema muslimanima, odnosno tek svaki peti. 

Kada je u pitanju istraživanje u zemljama regiona, 57 posto građana Hrvatske nema ništa protiv muslimana u svojoj porodici, 43 posto stanovnika Srbije je naklonjeno muslimanima, dok je 42 posto stanovnika BiH pozitivno je odgovorilo na ovo pitanje. Slovenija, Crna Gora i Makedonija nisu obuhvaćene istraživanjem.

Kada je u pitanju odnos prema Jevrejima, spremnost da prihvate Jevreja kao člana porodice slična je kao i prema muslimanima. Holandija je i ovdje vodeća evropska zemlja sa 96 posto pozitivnih odgovora, 95 posto Norvežana nema ništa protiv Jevreja, 92 posto Danaca i Šveđana, 89 posto građana Belgije, 82 posto Francuza i Finaca, 79 posto Španaca...

I kada je negativan odnos prema Jevrejima u pitanju, i u ovom slučaju se ističu zemlje istočne Evrope. Samo 27 posto Gruzijaca, odnosno 28 posto Armenaca prihvatilo bi Jevreja u svojoj porodici, dok pozitivno mišljenje ima 35 posto Grka, 37 posto građana BiH, 39 posto Rumuna...

Kada je u pitanju istraživanje o tome koliko građani pojedine zemlje smatraju svoju nacionalnu kulturu superiornijom u odnosu na druge, situacija je obratna. Tako zemlje u kojima je nepovjerenje prema muslimanima i Jevrejima najmanje imaju najveće mišljenje o vlastitoj kulturi, dok građani zemalja koji su najotvoreniji prema Jevrejima i muslimanima uopšte ne smatraju da je njihova kultura nešto bolja ili izraženija u odnosu na druge.

Čak 89 posto građana Grčke misli da je njihova kultura superiornija u odnosu na druge narode, isto mišljenje ima 85 posto Gruzijaca, 84 posto Armenaca, te 69 posto Rusa, dok čak 68 posto građana BiH smatra da je naša kultura superiornija u odnosu na druge narode. S druge strane samo 20 posto Španaca, odnosno svaki peti stanovnik Španije, smatra da je njihova kultura superiornija u odnosu na druge. Slijede Belgija i Estonija sa 23 posto, Švedska 26, Holandija 31, Francuska 36 posto...

Ogromna je razlika između istoka i zapada Evrope i kada je riječ o istospolnim brakovima. Od 86 do 88 posto ispitanika u Švedskoj, Danskoj i Holandiji je za sklapanje istospolnih brakova, dok je postotak onih koji se protive najveći u zemljama istočne Evrope. U Rumuniji je taj postotak 74 posto, Bugarskoj 79, dok se najveći broj ispitanih građana protivi sklapanju istospolnih brakova u Bosni i Hercegovini 84 posto, Litvaniji 85 i Rusiji čak 90 posto.

Kada se radi o odnosu države i religije nisu toliko izražene razlike između zapada i istoka. Najviše građana koji su za to da se odvoje država i religija je u Švedskoj i Finskoj, 80 i 77 posto. Slijedi Bosna i Hercegovina, gdje se 76 posto građana izjasnilo za odvajanje.

Generalno, sve evropske zemlje podržavaju odvajanje religije od države. Samo je u Rusiji, Bjelorusiji i Bugarskoj 50 posto građana neodlučno. Jedino su u zemljama na rubu Evrope za to da država podržava religiju, u Gruziji 52 i Armeniji 59 posto.

Treba napomenuti da je Pew Research Center ovo istraživanje, čiji su rezultati objavljeni prije dva dana, radio u periodu između 2015. i 2017. godine