Nagorno-Karabakh: Eskalacija sukoba izvan spornog regiona, raste broj civilnih žrtava

(Patria) – Borbe između Armenije i Azerbedžana zbog oblasti Nagorno-Karabakh eskalirale su nakon što je zvanični Baku optužio armenske snage da su ispalile rakete na grad Ganja koji se nalazi izvan sporne teritorije.

U napadu na Ganju, drugi najveći grad u Azerbedžanu koji se nalazi na udaljenosti od oko 100 km od glavnog grada Karabakha, život je izgubio najmanje jedan civil, a 4 osobe su povrijeđene.

Istovremeno, armenske vlasti su saopćile da je suprotna strana od petka granatirala grad Stepanakert što je za posljedicu imalo određeni broj mrtvih i povrijeđenih civila u glavnom gradu pokrajine, kao i u historijskom gradu Susha. Ministarstvo vanjskih poslova Armenije optužilo je azerbedžanske snage da su 'namjerno ciljale civilno stanovništvo'.

Razmjena vatre između dvije države zbog spornog regiona Nagorno-Karabakh u kome živi većinsko armensko stanovništvo, traje već 8 dana i prijeti da preraste u rat. Raste bojazan da bi sukob mogao uvući regionalne sile poput Turske, Rusije i Irana koje nastoje ojačati uticaj na južnom Kavkazu.

Predsjednik Azerbedžana Ilham Aliyev u televizijskom obraćanju naciji, postavio je uvjete za prekid vatre za koje postoji mala vjerovatnoća da će Armenija prihvatiti. On je Nagorno-Karabakh nazvao 'našom zemljom' i uvjetovao da armenske snage 'moraju napustiti naš teritorij, ne riječju, nego djelom', ali i dostaviti raspored kompletnog povlačenja, te priznati teritorijalni integritet Azerbedžana.

Njegov pomoćnik Hikmet Hajiyev tvrdi da je bilo civilnih žrtava u oblasti Beylagan koja graniči sa Nagorno-Karabakhom, te da Azerbedžan neće oklijevati da uzvrati zbog granatiranja civilnih područja.

Armenske vlasti negiraju gađanje direktnih ciljeva u Azerbedžanu, osim vojne baze u Ganji koju su nakon izvjesnog vremena prestali gađati kako bi izbjegli civilne žrtve.

Armenski lider Nagorno-Karabakha, Arayik Harutyunyan upozorava da bi Armenija mogla uzeti u obzir i druge 'vojne zgrade u velikim gradovima Azerbedžana', te je pozvao 'sve građane tih gradova da ih odmah napuste'.

Iako sam sukob vuče višestoljetne korijene, povod rata između dvije zemlje za regiju Nagorno-Karabakha bio je raspad Sovjetskog saveza. Nakon prekida vatre 1994. godine, Armenija preuzima punu kontrolu nad tom regijom koja je međunarodno priznata kao teritorija Azerbedžana.  

Regija Nagorno-Karabakh predmet je interesa (i utoliko zabrinutosti) zapadnih sila jer predstavlja koridor za dovod nafte i gasa na svjetska tržišta.

Rusija, koja je vojni saveznik Armenije, ali i bliska vladajućoj eliti Azerbedžana kojoj prodaje oružje, zadnjih trideset godina se pojavljuje u ulozi medijatora.

U igri je i Turska koja njeguje snažne kulturne i ekonomske veze sa Azerbedžanom. U obnovljenom sukobu javno je stala na stranu savezničke zemlje, a predsjednik Erdogan je jasno poručio da je jedino rješenje u 'povlačenju armenskog okupatora sa ovih teritorija'.

Pozivi Rusije, SAD, Francuske i EU na prekid vatre se ignoriraju, a nasilje se svakodnevno intenzivira pa je ukupan broj žrtava već prešao stotinu.

Zvanični Baku tvrdi da Armeniju pomažu kurdske snage (PKK), militantna grupa koja se nalazi u Siriji i Iraku, dok zvanični Yerevan optužuje Tursku da vojno podržava Azerbedžan.

Iran, u kome živi znatan broj Azera, i koji graniči s obje sukobljene zemlje, negira izvještaje koji ukazuju na to da nabavlja oružje i vojnu opremu za Armeniju, a javno poziva na deeaskalaciju sukoba.

Nakon Sirije i Libije, Nagorno-Karabakh je treće ratište u koje su uključene Rusija i Turska u borbi za regionalnu nadmoć.